Zasadniczo możemy mieć dwa różne powody, by chcieć żyć w państwie demokratycznym. Po pierwsze, możemy chcieć demokracji, ponieważ wierzymy, że jest ona dobra i może umożliwić nam osiągnięcie czegoś, co chcemy osiągnąć. Jak na przykład stosunkowo zamożne społeczeństwo. Są to tak zwane instrumentalne uzasadnienia demokracji. Po drugie, możemy chcieć żyć w państwie demokratycznym, ponieważ ten system jest pożądany z moralnego punktu widzenia, niezależnie od celów, które chcemy osiągnąć. To tak, jakbyś kupił piękny obraz: nie robisz tego tylko dlatego, że poprawi harmonię kolorów ściany w twoim salonie, ale dlatego, że za tym dziełem kryje się świetny pomysł lub dlatego, że artysta ma niesamowite spojrzenie na ludzkie emocje. Są to nieodłączne uzasadnienia demokracji.
W tym artykule przedstawimy kilka możliwych uzasadnień instrumentalnych. Nie powiemy Ci, który z powodów – jeśli w ogóle – powinieneś wybrać. Ale interesuje nas twoje zdanie.
Zostaw komentarz pod naszym postem na Facebooku i podziel się z nami i innymi czytelnikami powodami, dla których wolisz żyć w państwie demokratycznym.
Niektórzy popierają demokrację, ponieważ twierdzą, że demokratyczne wspólnoty polityczne dają ludziom dobrą okazję do rozwoju lepszej osobowości. Demokracja jest dla nas dobra, ponieważ ludzie żyjący w tym ustroju mają tendencję do bycia bardziej autonomicznymi. Demokracja zachęca ludzi do myślenia w kategoriach wspólnego dobra, a uczestnictwo we wspólnym podejmowaniu decyzji zmusza ich do brania pod uwagę różnych interesów i różnych punktów widzenia. Osoby żyjące w autokratycznych reżimach nie mają tyle szczęścia: nie mają tylu okazji do rozwijania swojej osobowości.
Inni popierają demokrację, ponieważ sądzą, że jest to najlepsza metoda podejmowania decyzji i pomaga dokonywać właściwych wyborów. Nawet jeśli w pojedynkę nie jesteśmy zbyt mądrzy, we wspólnocie to może się zmienić. Brzmi dziwnie? Trochę tak. Ale pomysł nie jest aż tak szalony. Załóżmy, że robi się późno, a ty jesteś w lesie i musisz zdecydować, czy skręcić w lewo czy w prawo, żeby dostać się do schroniska. Twoja szansa na podjęcie dobrej decyzji wynosi 51 proc. Rzuciłeś okiem na mapę przed rozpoczęciem przygody, ale to było naprawdę szybkie spojrzenie i dobra orientacja w terenie to nie jest twoja najmocniejsza strona. Ta sama sytuacja spotyka twoją grupę wędrowną. Jeśli któryś z was ma dokonać decyzji, w 49 na 100 przypadków skończy się to potrzebą dzielenia nocnego schronienia z niedźwiedziami. Jeśli jednak zagłosujecie, wasze szanse na podjęcie właściwej decyzji zdecydowanie wzrosną. Jeśli grupa jest wystarczająco duża (10 tys. członków – tak, wiem, dość dużo jak na pieszą wycieczkę), nawet jeśli każdy z was ma tylko 51% szans na wybór właściwej drogi, to wynik waszego głosowania ma 99,99 proc. szansy na powodzenie. Nie, nie żartujemy. Sam zobacz.
Oczywiście decyzje, przed którymi stają społeczeństwa, wydają się być znacznie bardziej złożone niż wybór właściwej drogi na rozdrożu. W wielu kwestiach nie możemy mieć więcej niż 50 proc. szans na podjęcie właściwej decyzji. W większości przypadków mamy do wyboru więcej niż dwie możliwości. I prawdopodobnie problemy, przed którymi stoimy jako społeczeństwo, nie mają jednego poprawnego rozwiązania, ale szereg różnych rozwiązań, które niosą ze sobą różne ryzyka i korzyści dla różnych segmentów społeczeństwa. Jednak niektórzy twierdzą, że pomimo trudności, demokracje mają większe szanse na tworzenie sprawiedliwych praw niż inne systemy rządów.
Jeszcze inni popierają demokrację ze względu na dobrobyt materialny, który ten ustrój wydaje się wszystkim zapewniać. Na przykład Amartya Sen, laureat Nagrody Nobla, ekonomista i filozof, zwrócił uwagę, że nigdy nie doszło do przypadku wielkiego głodu "w jakimkolwiek niezależnym i demokratycznym kraju ze stosunkowo wolną prasą". A to dlatego, że w demokracjach elita polityczna ma ważne powody, by uwzględniać interesy i potrzeby większości jednostek tworzących społeczeństwo.
Demokracja może być dobrym sposobem na osiągnięcie określonych celów. Ale czy to jej jedyny plus? Co jeśli demokracje są wartościowe same w sobie? Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o możliwych wewnętrznych uzasadnieniach demokracji, przeczytaj kolejny artykuł z tej serii już za tydzień.
