W zeszłym tygodniu przypomnieliśmy, że istnieją dwa możliwe powody, by chcieć żyć w demokratycznym państwie. Po pierwsze, możemy chcieć demokracji, ponieważ wierzymy, że może umożliwić nam osiągnięcie czegoś, co chcemy osiągnąć. W takim przypadku wspieramy demokrację z powodów instrumentalnych. Po drugie, możemy chcieć żyć w państwie demokratycznym, ponieważ ten system jest pożądany z moralnego punktu widzenia, niezależnie od celów, które chcemy osiągnąć. W tym drugim przypadku wspieramy demokrację z powodów wewnętrznych. W naszym poprzednim artykule omówiliśmy instrumentalne uzasadnienia demokracji. Zgodnie z obietnicą, teraz zajmiemy się przyczynami wewnętrznymi.

Jakie mogą być wewnętrzne powody, dla których moglibyśmy chcieć wspierać demokrację? Dlaczego demokracja ma dla nas tak istotną wartość?

Wielu uważa, że wartość demokracji wynika z tego, że nie wymaga od nas uznawania wyższości “pana”. Brak zgody na to, by inni decydowali o tym, jak masz żyć to łatwizna – jeśli mieszkasz na bezludnej wyspie. Jednak jeśli żyjesz w społeczeństwie, istotny wpływ na twoje życie ma twoje otoczenie społeczne, kulturowe i ekonomiczne. Jeśli nie wolno ci uczestniczyć w decyzjach, które wpływają na to środowisko, to inni, ludzie żyjący wokół ciebie, będą panami twojego życia. Ponieważ każdy z nas ma moralne prawo do tego, by inni nie decydowali o tym, jak mamy żyć, wszyscy powinniśmy mieć możliwość uczestniczenia w kolektywnych decyzjach dotyczących naszego wspólnego środowiska. Demokracja na to pozwala.

Inni uważają, że wartość demokracji wynika z innego powodu. Ich zdaniem, ludzie mają zasadniczy interes, aby mieć równą pozycję we wspólnocie. Z tego punktu widzenia samo zainteresowanie nie wystarczy, aby nasze interesy były rzeczywiście brane pod uwagę przez ekspertów lub sztuczną inteligencję przy podejmowaniu decyzji mających wpływ na nasze wspólne środowisko. Chęć zajmowania równej pozycji wymaga, abyśmy byli traktowani publicznie jako równi. Ci, którzy nie mają równego głosu w zbiorowym podejmowaniu decyzji, mają dobry powód, by sądzić, że są traktowani jako gorsi, nie potrafiący zrozumieć własnego interesu. Ponadto ci, którzy nie mają prawa głosu, mieliby dobry powód, by sądzić, że gdyby nie z innych powodów, to z uwagi na błędy poznawcze ich interesy zostaną w jakiś sposób zepchnięte na boczny tor. Dając każdemu z nas równy głos w kolektywnych decyzjach, demokracja pozwala nam na bycie równymi.

Należy pamiętać, że z powodów wymienionych powyżej ludzie, którzy cenią demokrację, niekoniecznie muszą wierzyć, że jest ona przydatna. Niektórzy mogą nawet wierzyć, że demokracja nie sprawdza się, jeśli chodzi o jakość wprowadzanych praw. Mogą wierzyć, że ludzie lub ich przedstawiciele mają gorsze szanse na tworzenie dobrych praw niż nie wybrani przez nich eksperci rządowi. Albo jakaś sztuczna inteligencja. Zazwyczaj oczywiście w to nie wierzą. Ale gdy zastanawiają się, czy możliwe jest, aby jakaś inna forma rządu miała większe szanse na stworzenie dobrych praw lub osiągnięcie lepszego wyniku w jakimś innym istotnym wymiarze, twierdzą, że wewnętrzna wartość demokracji może zrekompensować jej wady instrumentalne.

Zauważ również, że opisane powyżej poglądy wykluczają tezę, że prawdziwa demokracja jest tym, co mówi większość. Jeśli wierzysz, że wartość demokracji polega na jej zdolności do zapewnienia, że wszyscy jesteśmy wolni od innych osób decydujących o tym, jak mamy żyć lub czy jesteśmy w stanie zapewnić, że wszyscy jesteśmy równi sobie, nie możesz poprzeć reżimu, który pozwala na tyranię większości.

Nie zgadzasz się? Chcemy poznać twoje zdanie. Zostaw komentarz pod naszym postem na Facebooku i powiedz nam i innym czytelnikom o powodach, dla których cenisz demokrację. Wrócimy w przyszłym tygodniu – zajmiemy się demokracją bezpośrednią i majorytaryzm.