Gdyby główne ugrupowania polityczne pozbyły się swoich czarnych owiec, czy mogłyby zawrzeć koalicję większościową, której celem byłaby ochrona podstawowych wartości UE? Co by się stało, gdyby wszystkie strony mające obecnie problemy z UE połączyły siły z grupami politycznymi otwarcie sprzeciwiającymi się podstawowym wartościom Unii? Nasz wyborczy tropiciel Vote4Values oferuje odpowiedzi na te pytania, które uzyskano na podstawie najnowszych sondaży wyborczych.

Po II wojnie światowej kraje europejskie przyjęły podstawowe wartości państwa prawnego, pluralistycznej demokracji i praw podstawowych. Każdy kraj, który chce wstąpić do UE musi najpierw udowodnić, że wprowadził zasady, takie jak swobody obywatelskie oraz utworzył instytucje, takie jak niezależne sądy, które gwarantują poszanowanie tych wartości. Wszystkie instytucje UE są prawnie zobowiązane do przestrzegania tych wartości, a Parlament Europejski podkreślił własne zobowiązanie do przestrzegania swoich wewnętrznych zasad.

Jednak w ostatnich wyborach partie polityczne, które otwarcie naruszają podstawowe europejskie wartości, zdobyły wyjątkowo duże poparcie. W niektórych krajach sprawują teraz władzę samodzielnie (jak na Węgrzech i w Polsce) albo w koalicji (jak we Włoszech, Austrii i Rumunii). Nawet jeśli te partie nie były w stanie przejąć władzy, spowodowały, że główne partie polityczne, np. w Holandii i Szwecji, przyjęły bardziej autorytarną retorykę i politykę.

W dniach 23-26 maja br. obywatele w całej UE będą głosować w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Niektórzy eksperci przewidują duże wstrząsy polityczne i to nie tylko z powodu Brexitu. Dwie największe grupy polityczne w Parlamencie Europejskim (centroprawica i centrolewica) prawdopodobnie stracą liczbę miejsc w PE. Tym samym liczba osób zasiadających w Parlamencie Europejskim, które odrzucają podstawowe wartości Unii prawdopodobnie wzrośnie.

Nie wiesz, czym jest "grupa polityczna" lub jak funkcjonuje Parlament Europejski? Zajrzyj do naszego przewodnika.

Chcesz się dowiedzieć, do jakiej grupy należą partie w twoim kraju? Kliknij tutaj.

Bardzo prawdopodobne, że grupy polityczne, które otwarcie nie szanują unijnych wartości, zdobędą więcej miejsc w Parlamencie Europejskim niż miały do tej pory. Na przykład nowa grupa Matteo Salviniego, EAPN, skutecznie zastępuje istniejącą grupę ENF i jest prawie dwa razy większa. Nie należy się jednak spodziewać, że wspomniane grupy uzyskają większość w PE. W rzeczywistości około 70 proc. europosłów, którzy najprawdopodobniej zostaną wybrani do Parlamentu Europejskiego, pochodzi z partii, które szanują podstawowe wartości UE.

Nie oznacza to jednak, że możemy odetchnąć z ulgą. Pomimo tej zdecydowanej większości popierającej unijne wartości, pozostają jeszcze co najmniej dwa dodatkowe problemy.

W każdej z głównych grup politycznych w Parlamencie Europejskim znajdują się posłowie do PE nieszanujący unijnych wartości. Centroprawicowa Europejska Partia Ludowa (EPL), centrolewicowi Socjaliści i Demokraci (S&D) i Grupa Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy (ALDE) posiadają wśród swoich europosłów osoby pochodzące z partii, które mają kłopoty z UE, ponieważ lekceważą jej podstawowe wartości. Grupy polityczne bronią swoich członków przed atakami i nikt nie jest czysty. Możemy to zobaczyć na przykładzie EPL, która od wielu lat chroni swojego węgierskiego członka, partię Fidesz. Ale inne grupy polityczne często robią to samo. Eurodeputowani mają trudności z odłożeniem na bok polityki partyjnej i wywarciem presji na łamiące zasady rządy krajowe, jeśli tworzą je członkowie ich własnej grupy politycznej.

Chcesz się dowiedzieć, do jakiego ugrupowania należą partie w twoim kraju? Kliknij tutaj.

Nawiązaliśmy współpracę z Johnem Morijnem, naukowcem z Uniwersytetu w Groningen i Uniwersytetu w Nowym Jorku, który w związku z wyborami do Parlamentu Europejskiego w 2019 r. pomógł nam opracować narzędzie umożliwiające kontrolę przestrzegania wartości UE #Vote4Values. Prognozy dotyczące liczby zdobytych przez różne grupy polityczne miejsc w PE opierają się na publicznie dostępnych danych pochodzących z sondażu poll of polls organizacji POLITICO - jest to zbiór ogólnokrajowych sondaży, który będzie regularnie aktualizowany.

Do czego mogą ci się przydać te informacje?

Stworzyliśmy serię infografik, które pokazują, jak działają partie wspierające i zwalczające unijne wartości w okresie poprzedzającym wybory do Parlamentu Europejskiego. Pozwoli ci to zobaczyć:

• którzy eurodeputowani nie szanują unijnych wartości, do których grup politycznych należą i jak może im pójść w wyborach.
• ewentualne koalicje, które mogłyby powstać w celu ochrony podstawowych wartości UE, gdyby ugrupowania polityczne pozbyły się swoich czarnych owiec
• ewentualne koalicje składające się z partii, które nie szanują unijnych wartości, które mogłyby powstać, gdyby główne grupy polityczne postanowiły współpracować z grupami i partiami nieszanującymi wartości UE

Co rozumiemy przez partie nieszanujące wartości UE?

{{#hidden-1}}Kiedy mówimy o partiach nieszanujących wartości UE, mówimy o partiach, których program lub praktyki podważają podstawowe wartości rządów prawa, pluralistycznej demokracji i/lub praw podstawowych. Standardy te są wymienione w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej jako wspólne wartości, na których opiera się UE i które są dzielone przez wszystkie kraje europejskie. Aby dowiedzieć się więcej na ten temat, kliknij tutaj.{{/hidden-1}}

Które partie nie szanują wartości UE?

{{#open-2}}Dowiedz się więcej{{/open-2}}

{{#hidden-2}}

• Jedna grupa polityczna w Parlamencie Europejskim (2019–2024): Europejski Sojusz na rzecz Ludzi i Narodów (EAPN). Dwie grupy polityczne w Parlamencie Europejskim (2014-2019): Europa Narodów i Wolności oraz Europa Wolności i Demokracji Bezpośredniej.

• W centrolewicowej grupie S&D mamy Partit Luburista (PL) na Malcie, Partidul Socjal Democrat w Rumunii i Partię SMER na Słowacji.
• W grupie Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy (ALDE) mamy czeską partię ANO oraz rumuńską partię ALDE (która jest młodszym partnerem koalicyjnym centrolewicowej Partidul Social Democrat).
• W centroprawicowej EPL mamy węgierską partię Fidesz.
• W prawicowym, eurosceptycznym ECR mamy polską partię PiS (Prawo i Sprawiedliwość).

Jeśli chcesz dowiedzieć się, w jaki sposób podjęliśmy decyzję o zaliczeniu tych partii i ugrupowań politycznych do grup nieszanujących wartości UE, kliknij tutaj.{{/hidden-2}}

Ponieważ około 70 proc. eurodeputowanych to osoby szanujące unijne wartości, pewnie jesteście przekonani, że łatwo będzie zagwarantować, że Parlament Europejski stanie w obronie naszych praw i wolności. Ale ponieważ wszystkie główne ugrupowania polityczne posiadają swoje czarne owce, posłowie nieszanujący europejskich wartości mogą nadal być w centrum władzy politycznej. Jedynym sposobem na powstrzymanie tej sytuacji jest pytanie przedstawicieli politycznych, dlaczego wolą współpracować z partiami nieszanującymi wartości UE zamiast tworzyć nowe sojusze z eurodeputowanymi, którzy będą takich wartości bronić.

Jeśli masz pytania dotyczące funkcjonowania Parlamentu Europejskiego przejdź do naszego przewodnika i obejrzyj nasze najnowsze wideo.

Jeśli jesteś gotowy, zajrzyj do naszego tropiciela. Bądź na bieżąco i Vote4Values!

Dowiedz się więcej:

Czym dokładnie zajmuje się Parlament Europejski i dlaczego jest tak ważny? Przeczytaj tutaj.

Co rozumiemy przez partie nieszanujące unijnych wartości i skąd pochodzą nasze dane? Oto metodologia naszych badań.

To mogą być najważniejsze wybory do PE w historii. Dlaczego? Obejrzyj to wideo.

Weź udział w naszym quizie, aby dowiedzieć się, dlaczego powinieneś głosować w wyborach do PE.