Organizacje społeczeństwa obywatelskiego (CSO) mają kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania zdrowej demokracji. Udostępniają obywatelom narzędzia i kanały umożliwiające rozmowę z przedstawicielami politycznymi i zapewniają, że rządy nie przekraczają swoich uprawnień prawnych.

W Niemczech państwo uznaje znaczenie organizacji społeczeństwa obywatelskiego i rolę, jaką odgrywają w reprezentowaniu interesów publicznych nadając im status użyteczności publicznej. Dzięki temu nie muszą odprowadzać podatku od darowizn i kwalifikują się do otrzymywania środków finansowych od państwa i instytucji prywatnych – które stanowią dwa główne źródła dochodu.

Problemem są przepisy określające, kto kwalifikuje się do otrzymania takiego statusu, które są nieaktualne i nie chronią w wystarczającym stopniu roli organizacji społeczeństwa obywatelskiego reprezentujących interesy publiczne i ułatwiających udział społeczeństwa w sprawach będących przedmiotem bieżącej debaty politycznej.

Organizacje społeczeństwa obywatelskiego, których działalność skupia się na dyscyplinach sportowych dla psów lub modelarstwie lotniczym mogą łatwo uzasadnić swój status non-profit. Jednak organizacje społeczeństwa obywatelskiego zaangażowane w obronę praw dziecka, utrzymanie pokoju lub sprawiedliwości społecznej mogą napotkać trudności w uzyskaniu takiego statusu. Szczególnie cierpią na tym CSO, które podejmują działalność w zakresie rzecznictwa, uczestniczą w debacie publicznej lub reprezentują interesy publiczne przed decydentami, ponieważ ich działalność jest “zbyt polityczna”.

Niektórzy politycy i lobbyści próbowali to wykorzystać, aby ograniczyć funkcjonowanie organizacji społeczeństwa obywatelskiego, których praca nie odpowiada ich interesom. W rezultacie organizacje społeczeństwa obywatelskiego, takie jak ATTAC Deutschland, które prowadzą kampanię w kwestiach takich jak wprowadzenie podatku od transakcji finansowych i uniwersalnego dochodu podstawowego, oraz Campact, prowadząca kampanię na takie tematy jak stosowanie pestycydów i sprzeciw mowie nienawiści, zostały pozbawione statusu organizacji non-profit. W konsekwencji, w obawie przed taką sytuacją, inne organizacje społeczeństwa obywatelskiego zaczęły stosować autocenzurę i ograniczyły udział w procesach demokratycznych.

Inne organizacje, takie jak Umwelthilfe, jedna z wiodących organizacji ochrony środowiska, zostały poddane podobnej presji ze strony polityków CDU i CSU, którzy są blisko związani z przemysłem motoryzacyjnym. Ministerstwo Finansów i Olaf Scholz obiecali reformę ustawodawstwa, ale jak dotąd nie przedstawili projektu wniosku. Zamiast tego przepisy regulujące sytuację organizacji społeczeństwa obywatelskiego zostaną dostosowane w listopadzie do corocznej ustawy podatkowej. Eksperci tacy jak Stefan Diefenbach-Trommer obawiają się, że decydenci nie zajmą się niejasnościami prawnymi spowodowanymi przez ustawodawstwo i że CSO będą w związku z tym nadal stosować autocenzurę i ograniczać zakres swojej działalności z obawy przed utratą statusu.

Ograniczając działalność społeczeństwa obywatelskiego, Niemcy osłabiają swoją rolę jako obrońcy przestrzeni obywatelskiej. Liberties zachęca rząd do wdrożenia następujących zaleceń w ramach przyszłej reformy ustawodawstwa:

• Organizacje społeczeństwa obywatelskiego zajmujące się kwestiami interesu publicznego, takimi jak ochrona klimatu, propagowanie praw człowieka, pokój, dziennikarstwo typu non-profit, sprawiedliwość społeczna i kwestia płci, muszą wyraźnie kwalifikować się do statusu organizacji non-profit.
• CSO powinny mieć możliwość wyrażania opinii, które są spójne z promowaniem celów interesu publicznego i nie powinny ograniczać się do zwykłego rozpowszechniania informacji na ten temat w sposób abstrakcyjny.
• Organizacje społeczeństwa obywatelskiego powinny mieć możliwość prowadzenia publicznych działań mobilizacyjnych, w formie pokojowych zgromadzeń lub petycji, a także działań rzeczniczych i litygacji strategicznej, niezależnie od tego, czy kwestie te są częścią bieżącej partyjnej debaty politycznej.
• Organizacje społeczeństwa obywatelskiego pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu demokracji poprzez budowę mostu między społeczeństwem a politykami. Nasi przedstawiciele są bardziej skłonni do podejmowania decyzji, które są najlepsze dla nas wszystkich, jeśli możemy im powiedzieć, jakie jest nasze zdanie w danej sprawie. Musimy zadbać o to, żeby organizacje społeczeństwa obywatelskiego mogły dalej wykonywać swoją pracę.

»»Pobierz raport, aby uzyskać więcej informacji.

#policypapers