25 maja organizacja Antigone opublikowała trzynaste sprawozdanie dotyczące warunków panujących we włoskich więzieniach. Raport przedstawia wyniki badań przeprowadzonych w zakładach karnych oraz opisuje efekty pomocy prawnej, jakiej organizacja pozarządowa udzieliła w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

Sprawozdanie dostarcza informacji na temat warunków panujących we włoskich więzieniach, zwraca uwagę na wady i problemy systemu penitencjarnego oraz ich wpływ na postrzeganie przez opinię publiczną zakładów karnych i więźniów.

Raport Antigone

Raport nosi tytuł "Prison is back", co wskazuje na wzrost liczby więźniów we Włoszech - co jest szczególnie niepokojące, po kilku latach tendencji spadkowej.

W ciągu ostatnich sześciu miesięcy, włoskie więzienia zarejestrowały 1500 więźniów, odnotowano znaczny wzrost liczby osób przetrzymywanych w areszcie prewencyjnym, większy procent zatrzymanych cudzoziemców oraz wzrost liczby aresztowanych z wyrokami krótszymi niż 3 lata.

Niektórzy mogliby pomyśleć, że musi to mieć związek ze wzrostem przestępczości, ale tak nie jest: liczba zarejestrowanych przestępstw zmalała.

Dlaczego więc zwiększyła się ilość więźniów?

Poczucie zagrożenia

Powody mogą być związane z różnymi czynnikami, zarówno sądowymi, jak i - co ważniejsze - politycznymi. Po kilku latach pozytywnych inicjatyw, poprawy warunków w więzieniach i wykorzystania alternatywnych środków do aresztu - zmiany dokonane na wniosek Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, w związku z wyrokiem w sprawie Torreggiani przeciwko Włochom z 2013 r., która dotyczyła przeludnienia w więzieniach - sytuacja znowu zaczyna się pogarszać.

Ogólne poczucie braku bezpieczeństwa narodowego doprowadziło do zastosowania w tym zakresie bardziej rygorystycznej polityki. Powodem są interesy polityczne ukierunkowane na uzyskanie jak największego poparcia podczas następnych wyborów. Dzięki promowaniu poczucia zagrożenia i niepewności na poziomie krajowym, usprawiedliwia się działania podejmowane w celu zmniejszenia praw zatrzymanych i pogorszenia warunków panujących w zakładach karnych.

Jedną z konsekwencji wzrostu liczby więźniów może być powrót problemu przeludnienia, który kilka lat temu był powodem poważnych konsekwencji prawnych dla Włoch.

Ponadto przekonanie o braku bezpieczeństwa jest po prostu mylne: jak wykazują statystyki i dane zgromadzone przez organizację Antigone, łączna liczba przestępstw spada, także w przypadku poważnych przestępstw, a liczba popełnianych morderstw od dawna nie była tak niska.

Sprawozdanie Antigone skupiło się na różnych kwestiach związanych z aresztem: politycznych (administracja, koszty, statystyki); sytuacji więźniów i warunków panujących w więzieniach; współpracy pomiędzy więźniami i wolontariuszami oraz sytuacji kryzysowych.

Sprawozdanie zawiera również wypowiedzi niektórych więźniów oraz opinie adwokatów Antigone, którzy krytykują złe praktyki stosowane w więzieniach, co ma na celu poprawę panujących w nich warunków.

Obalanie mitów

Część raportu, związana z sytuacjami kryzysowymi, poświęcona jest najbardziej aktualnym zagadnieniom, które są ważne nie tylko dla więźniów, ale także dla opinii publicznej. Są to kwestie związane z wolnością wyznania i radykalizacją w więzieniach, co jest również przedmiotem zainteresowania UE.

Katolicy przebywający we włoskich więzieniach traktowani są inaczej niż osoby innego wyznania. Często zdarza się, że ci pierwsi uzyskują dostęp do pomieszczeń przeznaczonych do modlitwy i otrzymują pomoc kapłanów, podczas gdy wyznawcy innych religii nie mają takiej możliwości i często zwracają się do współwięźnia jako duchowego przewodnika.

Biorąc pod uwagę tę sytuację, radykalizacja w więzieniach stanowi poważne zagrożenie, któremu należy zapobiegać poprzez monitorowanie i udzielenie odpowiedniego wsparcia.

Również w tym przypadku opinia publiczna odgrywa ważną rolę: raport Antigone ma na celu obalenie kolejnego mitu, a mianowicie przekonania, że obcokrajowcy są odpowiedzialni za większość przestępstw. Rodzi to nieufność i powoduje dyskryminację wobec cudzoziemców. To po prostu nieprawda: we włoskich więzieniach cudzoziemcy stanowią około jednej trzeciej ogółu aresztowanych. Zdecydowana większość to Włosi.

Żeby walczyć z fałszywymi informacjami oraz przekonaniami i przedstawić prawdziwy obraz włoskiego więzienia, raport jest dostępny na cyfrowej platformie, do której dostęp ma każdy. Organizacja Antigone po raz pierwszy postanowiła opublikować raport online, mając nadzieję, że posłuży jako narzędzie do podnoszenia świadomości opinii publicznej.