21 stycznia Hiszpania stanęła przed Radą Praw Człowieka NZ w ramach drugiego Powszechnego Przeglądu Okresowego (UPR), odpowiadając na trudne pytania na temat różnych zagadnień związanych z przestrzeganiem praw człowieka na swoim terytorium. Powszechny Przegląd Okresowy jest mechanizmem Rady Praw Człowieka NZ, mającym na celu ocenę i kontrolę przestrzegania praw człowieka we wszystkich państwach członkowskich ONZ co cztery lata. Podczas przeglądu, Rada może zadawać pytania i przedstawiać zalecenia. Poddawane przeglądowi państwo może przyjąć lub odrzucić zalecenia i powinno przedstawić okresowe aktualizacje na temat wdrożenia zaakceptowanych zaleceń. Powszechny Przegląd Okresowy został utworzony w 2005 roku. To drugi raz, gdy Hiszpania jest jemu poddana (pierwszy raz miał miejsce w 2010 roku). Rights International Spain (RIS) kilka miesięcy temu przedstawiła najbardziej palące kwestie, które mogą zostać poddane ocenie.

Zalecenia przedstawione na sesji ustnej znalazły się w raporcie sporządzonym przez trzyosobowy skład, składający się ze sprawozdawców z Sierra Leone, Wielkiej Brytanii i byłej jugosłowiańskiej Republiki Macedonii. Poniżej znajduje się krótkie podsumowanie głównych zaleceń i ustnych odpowiedzi hiszpańskiej delegacji w sprawach związanych z działalnością Rights International Spain. Decyzja Hiszpanii, co do tego, które z zaleceń jest gotowa przyjąć, przedstawiona zostanie w czerwcu.

Automatyczne zawracanie cudzoziemców i jego legalizacja przez poprawkę do ustawy o bezpieczeństwie publicznym: Różne kraje (m.in. Izrael, Szwecja, Tajlandia, Austria i Kanada) wyraziły swoje zaniepokojenie tą praktyką, zalecając, by Hiszpania zagwarantowała dostęp do azylu i respektowała zasadę non-refoulement (zakaz deportacji osób do państw, w których mogą doświadczyć poważnych naruszeń praw człowieka), a także inne prawa i gwarancje, które mają zastosowanie do migrantów, a które Hiszpania zobowiązała się przestrzegać w prawie międzynarodowym. Przedstawiciel Hiszpanii odpowiedział, że “odmowa wjazdu” ma miejsce zanim migranci dotrą na terytorium kraju, dlatego też przepisy dotyczące imigrantów mają zastosowanie jedynie do tych osób, które już przekroczyły hiszpańską granicę (można zapytać, jak jest to możliwe, że Hiszpania działa i ustanawia prawo na nie swoim - jak twierdzi - terytorium). Jeśli zaś chodzi o poprawki, które legalizują tę praktykę, przedstawiciel potwierdził, że została poddana ona ocenie i ostateczne jej brzmienie będzie zgodne z zasadami międzynarodowego prawa praw człowieka i praw uchodźców.

Dyskryminacja rasowa i etniczna: Wiele państw wyraziło swoje zaniepokojenie rasizmem i ksenofobią w Hiszpanii (m.in. Brazylia, Egipt, Wybrzeże Kości Słoniowej i Iran). Podkreślono istnienie pewnych istotnych luk legislacyjnych, takich jak brak kompleksowych przepisów w sprawie równości i prawa antydyskryminacyjnego przeciwko dyskryminacji etnicznej. Odnotowano także brak statystyk, które mogłyby pomóc w przeciwdziałaniu dyskryminacji oraz rasowemu i etnicznemu profilowaniu przez policję. Hiszpańska delegacja przestawiła szereg środków, które w ostatnich latach zostały podjęte w tym kierunku (Obserwatorium przeciwko Rasizmowi i Ksenofobii, badanie opinii dotyczące imigracji i mniejszościom etnicznym, prokuratorzy specjalizujący się w dyskryminacji itp.). Nie było natomiast odpowiedzi co do konkretnych środków, które zalecono, takich jak zwalczanie profilowania etnicznego lub poprawę przepisów antydyskryminacyjnych.

Drugi Narodowy Plan Praw Człowieka i mechanizmy w celu wypełnienia międzynarodowych zaleceń w zakresie praw człowieka: Podczas sesji, niektóre kraje, takie jak Grecja i Indonezja, podniosły kwestię konieczności niezwłocznego przyjęcia przez Hiszpanię drugiego Planu Praw Człowieka (do czego rząd się zobowiązał na początku swojej kadencji). Inne państwa - m.in. Paragwaj i Portugalia - zaleciły, w bardziej ogólnym sensie, stworzenie mechanizmów, służących realizacji zaleceń międzynarodowych organizacji w dziedzinie praw człowieka. Delegacja Hiszpanii wstrzymała się od jakichkolwiek komentarzy na temat tych zaleceń.

Pełna izolacja: Praktyka przetrzymywania w pełnej izolacji zwróciła uwagę wielu państw. Niektóre nawet zalecały zniesienie tej praktyki (jak Iran i Czechy). Hiszpański przedstawiciel odniósł się do obecnej reformy kodeksu postępowania karnego (który utrzymuje ten środek), do wyjątkowego charakteru tego środka i do nadzoru sądowego osób nim objętych. Nie skomentowano jednakże możliwości zniesienia tej praktyki ani uznania minimalnych gwarancji - w tym ochrony praw podstawowych - w celu zapobiegania torturom i nadużyciom, czego wielokrotnie żądały różne międzynarodowe organy praw człowieka.

Tortury i inne nadużycia wobec osób pozbawionych wolności: kraje takie jak Irlancia, Holandia, Francja i Australia zwróciły uwagę na brak gwarancji zapewniających przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego i uzyskanie odszkodowania w przypadkach stosowania tortur w celu uniknięcia bezkarności policji. Niektóre zalecenia dotyczyły ustanowienia mechanizmów kontroli i nadzoru policyjnych działań. Kwestia ta także spotkała się z milczeniem delegacji hiszpańskiej.

Sprawiedliwość tranzycyjna i wymuszone zaginięcia: Kilka krajów odniosło się do braku mechanizmów gwarantujących sprawiedliwość, prawdę i zadośćuczynienie ofiarom wymuszonych zaginięć i innych zbrodni międzynarodowych popełnionych podczas wojny domowej i reżimu Franco oraz mechanizmów gwarantujących, że sytuacja ta się nie powtórzy. Niektóre państwa (w tym Szwajcaria, Chile i Argentyna) przytaczały konieczność realizacji zaleceń ONZ w tym zakresie. Delegacja Hiszpanii nie wypowiedziała się na ten temat - ograniczyła się do wspomnienia o włączeniu do kodeksu karnego nowego przestępstwa w postaci wymuszonych zaginięć (należy zaznaczyć, że regulacja ta zawiera definicję przestępstwa, która jest niewystarczająca, by spełnić wymagania Międzynarodowej Konwencji o ochronie wszystkich osób przed wymuszonymi zaginięciami).

Ustawa o bezpieczeństwie publicznym i ograniczenia swobody wypowiedzi i wolności zgromadzeń: Wyrażono również zaniepokojenie (Czechy, Serbia, Chile, Kostaryka, Szwajcaria i inne kraje) ograniczeniami wolności słowa i pokojowych zgromadzeń, jakie wprowadza ustawa o bezpieczeństwie publicznym, rozpatrywana obecnie przez Senat. Niektóre z tych państw odnotowały także wysoki poziom przemocy stosowany przez policję podczas demonstrację i potrzebę edukowania policji w dziedzinie praw człowieka. Delegacja Hiszpanii nie odniosła się w ogóle do tych kwestii.

Prawa seksualne i reprodukcyjne: Państwa takie jak Szwajcaria i Słowenia pogratulowały Hiszpanii wycofania z projektu ustawy, który ograniczał wielu kobietom dostęp do bezpiecznej i legalnej aborcji. Jednakże Słowenia wyraziła zaniepokojenie liczbą młodych ludzi, którzy nie korzystają z antykoncepcji i zaleciła włączenie edukacji seksualnej do systemu kształcenia. Również te tematy zostały przemilczane przez delegację hiszpańską.