Civil Liberties Union For Europe (Liberties) z zadowoleniem przyjęło proponowaną przez Komisję Europejską europejską ustawę o wolności mediów. Jest to długo oczekiwany, ważny przełom na rzecz wzmacniania systemu wolnych i pluralistycznych mediów oraz ochrony dziennikarzy i niezależności redakcyjnej w całej Europie.
„Dobrą wiadomością jest to, że propozycja Europejskiej ustawy o wolności mediów uwzględnia główne problemy na rynku mediów. Jednak w swojej obecnej formie nie zajmuje się właściwie najpilniejszymi problemami, w tym rosnącymi zagrożeniami dla niezależności krajowych organów ds. mediów i nadawców publicznych, brakiem publicznie dostępnej, przejrzystej bazy danych własności mediów oraz roli toksycznej pomocy państwa oraz dotacji państwowych. Kluczowe będzie również egzekwowanie przepisów i w tym obszarze wniosek wymaga poprawy. Nie powinniśmy zapominać, że Komisja od lat odmawia wszczęcia śledztw przeciwko państwom członkowskim, takim jak Węgry czy Polska, gdzie wolność mediów jest zagrożona. Komisja powinna zacząć wykorzystywać istniejące środki w odniesieniu do państw członkowskich, w których występują systemowe uchybienia” – powiedziała Eva Simon, starsza specjalistka ds. rzecznictwa w Liberties.
Liberties postrzega wniosek EMFA jako doskonałą okazję do dalszej poprawy następujących obszarów w celu lepszej ochrony wolności mediów w Europie.
Przejrzystość: W celu ochrony niezależności redakcyjnej potrzebna jest większa przejrzystość w odniesieniu do własności mediów. EMFA powinna wymagać przejrzystej europejskiej publicznej bazy danych zawierającej informacje o całym łańcuchu beneficjentów mediów. Wymogi dotyczące przejrzystości nie powinny mieć zastosowania do blogerów i dziennikarzy obywatelskich, którym należy zapewnić anonimowość.
Nadawcy publiczni: Ponieważ niezależne funkcjonowanie mediów publicznych ma kluczowe znaczenie zarówno dla wolności mediów, jak i dostępu do informacji, istniejące przepisy są niewystarczające do rozwiązania problemów pojawiających się w wielu państwach członkowskich UE, w których rząd przejmuje media publiczne. Dlatego niezbędne są dalsze przepisy, które wzmocnią niezależność mediów publicznych zarówno pod względem finansowym, jak i redakcyjnym.
Pomoc państwa, dotacje państwowe: Przejrzysta i sprawiedliwa alokacja zasobów gospodarczych ma kluczowe znaczenie dla wzmocnienia wolności i pluralizmu mediów. Opowiadamy się za usunięciem nieuzasadnionych wyjątków z tekstu ustawy. Podobne żądania należy stawiać w stosunku do pomocy publicznej i dotacji państwowych, które znacząco zniekształcają rynek mediów w kilku państwach członkowskich.
Egzekwowanie przepisów: Skuteczne egzekwowanie przepisów ma kluczowe znaczenie dla utrzymania lub, w niektórych państwach członkowskich, ustanowienia wolności mediów. Propozycja nie zapewnia silnego nadzoru i nie mamy pewności, w jaki sposób będą egzekwowane istniejące i nowo ustanowione przepisy dotyczące mediów. Ponadto Komisja od lat odmawia wszczęcia śledztw przeciwko państwom członkowskim, takim jak Węgry czy Polska, gdzie wolność mediów jest zagrożona. Komisja powinna zacząć korzystać z istniejących środków w państwach członkowskich, w których dochodzi do systemowych uchybień.
Koncentracja mediów: W propozycji KE nie zostały poruszone najbardziej niepokojące problemy z koncentracją mediów – ani te związane z zasadą przejrzystości własności, ani środkami egzekucyjnymi. Na przykład węgierska KESMA czy polski PKN Orlen uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie systemów medialnych w tych krajach.
Pobierz cały raport Liberties na temat wolności mediów w 2022 r. tutaj.
