Grupa litewskich deputowanych zgłosiła projekt ustawy zakazującej operacji zmiany płci i otrzymywania związanej z nią terapii psychologicznej. Żadne państwo UE nie zakazuje operacji zmiany płci ani terapii hormonalnej.

Płeć jest "genetycznie zdeterminowaną cechą wewnętrzną"

Projekt ustawy ma na celu zmianę artykułu Kodeksu Cywilnego poprzez wprowadzenie następujących punktów:

"1. Płeć danej osoby jest genetycznie zdeterminowaną cechą wewnętrzną. Podstawą prawną uznania płci danej osoby (bez względu na to, czy jest to mężczyzna czy kobieta) jest jej płeć genetyczna. 2. Terapie farmakologiczne, psychiatryczne lub operacje przeprowadzane w celu zmiany genetycznych cech płciowych danej osoby (znanej również jako "zmiana płci") są w Republice Litewskiej zabronione."

Dokument wyjaśniający stwierdza, że płeć danej osoby jest determinowana przez chromosomy płci (XX lub XY). Próby zmiany płci danej osoby za pomocą środków medycznych i zmiana płci w dokumentach tożsamości "mogą zagrażać prawom i wolnościom innych osób, a także podważać moralność publiczną" oraz zagrażać porządkowi publicznemu - na przykład gdyby rodzice nie byliby w stanie ustalić płci nauczyciela Wf-u, które uczy ich dzieci, kobiety nie czułyby się bezpiecznie w publicznych toaletach itp.

Zakaz miałby zapobiegać "wyrządzeniu szkód zdrowym osobom". Transseksualizm jest postrzegany jako zaburzenie psychiczne i behawioralne, wymagające środków psychologicznych i psychiatrycznych, które mają pomóc takim osobom "zaakceptować ich naturę określoną przez genetykę".

Odpowiedź na projekt ustawy

Poprawki te zostały złożone po tym, jak Ministerstwo Sprawiedliwości przedłożyło w tym miesiącu swój projekt ustawy w sprawie tożsamości seksualnej. Reforma umożliwiłaby osobom transpłciowym zmianę płci, nazwiska i osobistego kodu identyfikacyjnego w dokumentach.

Projekt ustawy został zatwierdzony przez organizacje praw człowieka działające na rzecz społeczności osób transpłciowych. Obecnie osoby transpłciowe mogą zmieniać dane w swoich dokumentach jedynie w sądzie.

W sprawie L przeciwko Litwie, Europejski Trybunał Praw Człowieka nakazał Litwie przyjęcie aktów prawnych dotyczących operacji zmiany płci, ponieważ zakaz narusza wymogi Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

W 2017 r. Rząd Republiki Litewskiej nakazał Ministerstwu Zdrowia i Ministerstwu Sprawiedliwości przygotowanie przepisów umożliwiających legalizację zmiany płci na Litwie. Teraz, dziesięć lat po wyroku ETPC, wciąż nie wprowadzono wspomnianych przepisów.

Zdecydowane działania

Projekt ustawy zakazującej zmianę płci nie opiera się na praktykach stosowanych w innych krajów, dowodach ekspertów ani potrzebach osób transpłciowych.

Tomas Vytautas Raskevičius, koordynator polityki praw człowieka w LGL (Litewskiej Lidze Gejowskiej - krajowej organizacji na rzecz praw osób LGBT *), powiedział, że "stowarzyszenia działające na rzecz praw osób transpłciowych i organizacje pozarządowe zajmujące się prawami człowieka są wstrząśnięte próbą wprowadzenia zakazu zarówno prawnej, jak i medycznej procedury zmiany płci na Litwie."

Projekt ustawy "sprzeciwia się... rzeczywistości osób transpłciowych", szerząc "panikę moralną". Raskevičius wezwał także polityków do podjęcia zdecydowanych kroków w celu ochrony wszystkich mieszkańców Litwy, "bez względu na ich orientację seksualną lub tożsamość płciową".