Eksperci oceniają zrozumiałość pisemnego pouczenia o prawach, które udostępniane jest podejrzanym na Litwie, jako średnią. Policyjni funkcjonariusze i prawnicy, z którymi rozmawiali członkowie Instytutu Monitorowania Praw Człowieka, twierdzili, że chociaż prawo do prawnika, prawo do zachowania milczenia i inne prawa proceduralne są wyjaśniane podejrzanemu, to skomplikowany język prawny utrudnia zrozumienie informacji osobom bez prawniczego wykształcenia.

Pisemne pouczenie o prawach

Przed przesłuchaniem każdy podejrzany musi mieć dostęp do pisemnego pouczenia o swoich prawach. Jest to trzystronicowy dokument, który opisuje gwarancje proceduralne podejrzanego za pomocą długich, złożonych zdań, z których każde zajmuje nie mniej niż 5 linijek. W dokumencie użyto technicznego języka, a tekst więcej niż kilka razy, odwołuje czytelnika do "procedur określonych" w kodeksie postępowania karnego lub w innych przepisach.

Przeciętnie podejrzani otrzymują 15 minut na zapoznanie się ze swoimi prawami. Często nie poświęcają wystarczającej uwagi pisemnemu pouczeniu o prawach, czytając je za szybko i niedbale. Prawie połowa policjantów, z którymi rozmawiano, powiedziała, że podejrzani rzadko lub nigdy nie zadają pytań dotyczących swoich praw.

Urzędnicy policji rzadko podejmują kroki w celu zapewnienia, że podejrzani rozumieją swoje prawa. Zdecydowana większość badanych oficerów nigdy nie podejmowała kroków w celu upewnienia się, że podejrzani rozumieli swoje prawa lub robili to bardzo rzadko.

Informacje muszą być łatwe do zrozumienia

"Prawo do informacji jest ważną częścią naszego codziennego życia podczas kontaktu z władzami. Dla osób podejrzanych o przestępstwo, prawo do informacji ma zasadnicze znaczenie, ponieważ umożliwia im korzystanie ze wszystkich innych praw i zapewnia przestrzeganie ich prawa do sprawiedliwego procesu" - powiedział Karolis Liutkevičius, prawnik HRMI, który przeprowadził badanie. "Dlatego informacje o prawach powinny być dostarczane za pomocą prostego i zrozumiałego języka".

HRMI chce, żeby władze dostarczały informacji w zrozumiały sposób, tak aby zatrzymani mogli z nich faktycznie korzystać. W tym celu Instytut wraz z ekspertami w dziedzinie prawa i komunikacji opracował alternatywne, łatwe do zrozumienia, pisemne pouczenie o prawach i ma nadzieję, że poprawiona wersja dokumentu stanie się na Litwie standardem.

Zobacz pełny raport z badań.