W ciągu dwóch dni dwa międzynarodowe organy ochrony praw człowieka wydały oświadczenia, w których zwróciły uwagę na niedociągnięcia w walce z rasizmem.

W dniu 26 lutego, grupa robocza ONZ ds. osób pochodzenia afrykańskiego wydała publiczne oświadczenie po swojej wizycie w Hiszpanii. Następnego dnia Europejska Komisja przeciw Rasizmowi i Nietolerancji - organ Rady Europy - opublikowała swój piąty raport okresowy na temat sytuacji w Hiszpanii.

Oba raporty zarzucają Hiszpanii, że zezwala swoim siłom policyjnym na przeprowadzanie kontroli tożsamości w sposób dyskryminujący i arbitralny, w oparciu o kolor skóry lub pochodzenie etniczne, zamiast bazować na obiektywnych kryteriach związanych z uzasadnionym podejrzeniem o udział w przestępstwie.

W Hiszpanii nadal stosuje się takie praktyki, pomimo że w ustawie o bezpieczeństwie obywateli uchwalonej w 2015 r. wskazano, że kontrole tożsamości muszą być zgodne z zasadą proporcjonalności, równego traktowania i niedyskryminacji.

"Endemiczny" problem

Na konferencji prasowej grupa robocza ONZ stwierdziła, że kwestia profilowania rasowego osób pochodzenia afrykańskiego jest problemem „endemicznym”. Z góry zakłada się, że takie osoby przebywają w kraju nielegalnie i dlatego policja zatrzymuje je „po prostu ze względu na ich kolor skóry.”

Według ekspertów ONZ wynika to między innymi z tego, że "hiszpańskie prawo nie zakazuje profilowania rasowego i nie określa jasnych kryteriów, według których organy ścigania powinny przeprowadzać kontrole tożsamości".

Jeden z ekspertów grupy roboczej ONZ, Sabelo Gumezde, dodał, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, ofiary tych dyskryminujących praktyk policyjnych nie mają możliwości pociągnięcia służb do odpowiedzialności.

Według Gumezde "odstraszające przepisy w sprawie bezpieczeństwa obywateli doprowadziły do tego, że ludzie nie zgłaszają aktów dyskryminacji, co oznacza, że takie przypadki nie są badane, sprawcy nie są sądzeni, a ofiary nie otrzymują odszkodowań."

Zalecenia

Grupa robocza, która przedstawi swoje końcowe sprawozdanie na temat Hiszpanii przed Radą Praw Człowieka ONZ we wrześniu, podzieliła się pewnymi środkami, które Hiszpania powinna podjąć, aby wyeliminować dyskryminacyjne kontrole ze strony policji.

Grupa w szczególności nalega, aby Hiszpania: ustanowiła niezależny mechanizm składania odwołań w tej sprawie; wdrożyła zalecenia wydane przez Biuro Rzecznika w celu zapobiegania profilowaniu rasowemu (m.in. stosowanie formularzy identyfikacji); zorganizowała specjalistyczne szkolenia dla organów ścigania i przeprowadziła kampanie informacyjne, których celem będzie walka ze stereotypami na temat osób pochodzenia afrykańskiego.

Sprawozdania te stanowią część długiej listy pouczeń wydanych hiszpańskim władzom przez instytucje międzynarodowe, europejskie i krajowe z uwagi na stosowanie tych dyskryminujących praktyk - od Komitetu Praw Człowieka ONZ lub Komitetu ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej, po Komitet Ministrów Rady Europy i Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich Hiszpanii.

Co więcej, Europejski Trybunał Praw Człowieka oświadczył niedawno, że rozpatrzy pozew złożony przeciwko państwu hiszpańskiemu przez Zeshana Muhammada, obywatela Pakistanu, który został zatrzymany i przeszukany przez krajową policję, jak stwierdził sam funkcjonariusz, tylko dlatego, że był “czarny”.

Czas przezwyciężyć te dyskryminujące praktyki

Organizacja członkowska Liberties, Rights International Spain (RIS), która bardzo aktywnie uczestniczyła w spotkaniach zorganizowanych ze społeczeństwem obywatelskim zarówno przez ECRI, jak i grupę roboczą ds. osób pochodzenia afrykańskiego, z zadowoleniem przyjęła te dwie opinie i uznała, że stanowią one zwycięstwo dla antyrasistowskiego ruchu prowadzonego przez ludzi, którzy cierpią z powodu tych dyskryminujących praktyk.

Cristina de la Serna, prawniczka odpowiedzialna za sektor niedyskryminacji w RIS, poprosiła władze hiszpańskie o interwencję: "Ministerstwo spraw wewnętrznych planuje zaprzestać kontroli tożsamości opartej na profilowaniu rasowym w Hiszpanii. Nadszedł czas, aby przezwyciężyć tę dyskryminującą praktykę policyjną, która dotyka ludzi innych narodowości w Hiszpanii, tylko dlatego, że nie są oni biali.”