Aby uczcić Międzynarodowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową, 21 marca 19 organizacji działających na rzecz osób pochodzenia afrykańskiego i pięć organizacji praw człowieka zaapelowało do rządu, aby położyć kres policyjnym kontrolom tożsamości opartym na pochodzeniu etnicznym. W ramach apelu organizacje napisały wspólny list skierowany do ministra spraw wewnętrznych Hiszpanii Juana Ignacio Zoido Álvareza.

"Panie Ministrze, rasa, sama w sobie, nie jest ważnym kryterium działania policji. Aby wypełnić swoje międzynarodowe zobowiązania w zakresie praw człowieka, państwo hiszpańskie musi położyć kres wszelkim praktykom mającym na celu kryminalizację części ludności ze względu na jej pochodzenie etniczne" – czytamy w liście. Organizacje dodają, że "policja powinna być instytucją budzącą zaufanie, a nie strach".

Niezależny mechanizm rozpatrywania skarg

Niedawna wizyta grupy roboczej ekspertów ds. osób pochodzenia afrykańskiego w Hiszpanii pozwoliła ONZ ocenić sytuację w zakresie praw osób pochodzenia afrykańskiego oraz zebrać informacje na temat różnych form rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii, afrofobii i pokrewnych form nietolerancji, z którymi się spotykają.

Po pierwszej oficjalnej wizycie, która odbyła się w dniach 19-26 lutego 2018 r., grupa robocza stwierdziła, że "osoby pochodzenia afrykańskiego w Hiszpanii padają ofiarą identyfikacji poprzez profilowanie etniczne tylko ze względu na ich kolor skóry" i zaleciła Hiszpanii karanie policjantów, którzy dokonują identyfikacji w oparciu o profilowanie rasowe, a także przeprowadzenie kampanii informacyjnych, których celem będzie walka ze stereotypami na temat osób pochodzenia afrykańskiego.

Dlatego też, zgodnie z zaleceniami ONZ, organizacje domagają się, między innymi, ustanowienia specjalnego mechanizmu składania skarg, który byłby niezależny od instytucji policji, oraz organizacji szkoleń dla urzędników państwowych dotyczących zakazu profilowania etnicznego podczas kontroli tożsamości.

Szansa na rozwiązanie problemu profilowania etnicznego

Kontrola policyjna oparta na profilowaniu etnicznym jest źródłem upokorzenia dla osób, które padają jej ofiarą. Reakcje części wspólnoty pochodzenia afrykańskiego i innych grup, które spotyka ta dyskryminująca praktyka (którą podkreśla dodatkowo niedawna śmierć dwóch senegalskich "manteros", nielegalnych sprzedawców ulicznych, w jednej z dzielnic Madrytu) pokazują stopień niepokoju i nieufności wobec policji. Wdrożenie środków zaleconych przez grupę roboczą ONZ dałoby szansę na poprawę obecnej sytuacji.

Według Esther Mamadou-Blanco, ekspertki ds. praw człowieka i koordynatorki prawnej hiszpańskiego oddziału Międzynarodowej Dekady Ludności Pochodzenia Afrykańskiego, "policyjne zatrzymania oparte na profilowaniu etnicznym utrwalają stereotypy łączące osoby czarnoskóre z przestępczością [...] poza tym obecna ustawa o bezpieczeństwie odstrasza osoby, które chcą zgłosić dyskryminujące działania organów ścigania."