20 czerwca minister spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa Pieter De Crem oświadczył: „w policji nie ma problemu strukturalnego rasizmu”. Na potwierdzenie swoich słów dodał, że „bardzo niewiele skarg związanych z rasizmem jest wnoszonych do Komitetu P.: między kwietniem a grudniem 2017 r. wpłynęło 45 skarg, a w policji pracuje 50 tys. funkcjonariuszy. Ponadto większość skarg uznaje się za bezzasadne.” Police Watch, obserwatorium LDH ds. przemocy policyjnej, niedawno uruchomiło kampanię mającą na celu zbieranie zeznań i dzielenie się doświadczeniami związanymi z przemocą policyjną podczas blokady wprowadzonej z uwagi na koronawirusa. Z pomocą partnerów LDH w ciągu dwóch miesięcy zebrano ponad 100 zeznań. Zostały one przeanalizowane i przedstawione w raporcie opublikowanym w zeszłym tygodniu. Chociaż nie twierdzimy, że zebrane informacje są statystycznie reprezentatywne, zeznania przedstawione w tym raporcie są sprzeczne z oświadczeniem ministra.

Ponad 100 zeznań pozwala na wyciągnięcie ogólnych wniosków

Obserwatorium Police Watch powstało dopiero miesiąc temu i polega na narzędziach zaprojektowanych na potrzeby zaistniałej sytuacji: na stronie internetowej poświęconej informowaniu ofiar o ich prawach oraz na zbieraniu zeznań za pośrednictwem bezpiecznych formularzy online.

Zebrano około 100 zeznań na temat incydentów, do których doszło między 18 marca a 29 maja 2020 r. Po analizie weryfikacyjnej potwierdzono 54 z nich. Podczas sesji pomocy LDH zebrało dziesięć zeznań, a jedenaście kolejnych zostało przesłanych przez stowarzyszenia, anonimowo i zgodnie ze standardami etycznymi obowiązującymi w tym sektorze. UNIA, belgijska instytucja, która walczy z dyskryminacją i na rzecz równych szans, przesłała również podsumowanie 27 przypadków opisujących brutalność policji (każda sprawa była analizowana osobno).

Nie twierdzimy, że raport jest statystycznie reprezentatywny (takie statystyki powinny być wykonywane przez państwo belgijskie, podobnie jak inne kraje europejskie). Jednak zgromadzenie 102 zeznań pomaga nam wyciągnąć szereg wniosków podobnych do wniosków zgłoszonych przez stowarzyszenia walczące z przemocą policyjną (takie jak Blédartes, JOC, Bruxelles Panthères, Collectif des Madres itp.) oraz zainteresowane organizacje i instytucje (aide à la jeunesse, Médecins du Monde itp.).

Grupy szczególnie wrażliwe są bardziej narażone na policyjne nadużycia

Chociaż środki wdrożone przez państwo pokazują jednolite zarządzanie kryzysem zdrowotnym, to patrząc na zwiększającą się presję wywieraną na grupy najbardziej wrażliwe jeszcze przed wybuchem pandemii, egzekwowanie takich środków przez siły policyjne wydaje się arbitralne.

• 98% zgłoszonych policyjnych nadużyć miało miejsce w trzech najbiedniejszych regionach kraju. W Brukseli 71% zgłoszonych przypadków miało miejsce na obszarach znajdujących się w najbardziej niekorzystnej sytuacji.
• 53% respondentów stwierdziło, że doświadczyło dyskryminacji.
• Cztery czynniki zwiększają prawdopodobieństwo bycia ofiarą policyjnych nadużyć: bycie młodym (55%), przynależność do mniejszości etnicznej (rasy inne niż biała) (40%), działanie na rzecz solidarności lub wyrażanie poglądów na rzecz takich grup (17%) znalezienie się w niepewnej sytuacji (15%).

Analiza pokazuje, w jaki sposób władze zastosowały podwójne standardy w zarządzaniu kryzysem, wyodrębniając obywateli drugiej kategorii. Państwo i całe społeczeństwo czerpią korzyści z pracy wyżej wymienionych grup, ponieważ często wykonują niepewne i nisko płatne prace bez niezbędnej ochrony, ale nie mogą skutecznie domagać się swoich praw.

Policja naraża ludzi na ryzyko infekcji podczas próby egzekwowania zasad blokady

Z zeznań wynika, że niektórzy policjanci nie przestrzegali zasad bezpieczeństwa zdrowotnego, dokonując zatrzymań bez masek i rękawiczek, a często umieszczając kilka osób w jednej celi, co uniemożliwia zapewnienie fizycznych środków dystansujących. Sprzeczność między ustalonym celem, jakim jest egzekwowanie przestrzegania środków zdrowotnych, a następnie narażanie ludzi na ryzyko zarażenia, rodzi pytanie, czy działania policji były konieczne i proporcjonalne.

Zebrane zeznania pokazują, że często zatrudnia się ogromną ilość funkcjonariuszy w sytuacjach, w których zaangażowane osoby wykazują niewielki opór, jeśli w ogóle.

Dlatego można zapytać o sens tych działań i o to czy stojące za nimi intencje są świadome czy nieświadome. Czy środki te zostały zaprojektowane w celu ochrony obywateli czy okazania siły i władzy?

Belgia powinna zrobić więcej, aby powstrzymać nadużycia ze strony policji

W swoich zaleceniach skierowanych do Belgii Komitet Rady Europy ds. zapobiegania torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu (CPT), Komitet ONZ przeciwko torturom (CAT) oraz Rada Praw Człowieka ONZ oświadczyli, że „państwo musi podjąć niezbędne środki w celu skutecznego zwalczania niewłaściwego traktowania, w tym wszelkich form dyskryminacji, oraz pociągnąć do odpowiedzialności tych, którzy dopuścili się takich czynów.” Belgia była wielokrotnie oskarżana o nadużycia ze strony policji i została już potępiona przez Europejski Trybunał Praw Człowieka.

Aby zastosować te zalecenia w praktyce, Belgia powinna:

1. Przyznać, że dochodzi do nadużyć ze strony policji i wdrożyć mechanizm monitorowania w celu tworzenia oficjalnych statystyk.
2. Upewnić się, że zatrzymania są uzasadnione i przejrzyste, co wymaga rejestracji i systematycznej identyfikacji funkcjonariuszy policji dokonujących aresztowań, zgodnie z prawem.
3. Zagwarantować prawo do rejestrowania działań policji.
4. Poprawić relacje między policją i lokalnymi społecznościami.
5. Opracować dostępne, niezależne i skuteczne mechanizmy składania skarg oraz zapewnić środki wsparcia dla osób zainteresowanych.

Pobierz pełny raport (w języku francuskim)

Pobierz streszczenie raportu (w języku francuskim)