Organizacja Rights International Spain złożyła alternatywne sprawozdanie do wglądu Komitetu ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej w kontekście zbliżających się badań w Hiszpanii w dniach 26-27. kwietnia.

Przeciwnie do powszechnej opinii, rasizm w Hiszpanii nie należy do przeszłości. Poniżej podsumowujemy główne problemy, które dotyczą obecnej sytuacji.

Brak ustawy o równości i niedyskryminacji

Projekt takiej ustawy został złożony w Kongresie w 2011 r. Gdyby ta ustawa została podpisana, stanowiłoby to olbrzymi krok w stronę walki z dyskryminacją, jako że zmusiłaby ona system prawny do stosowania się do międzynarodowych zobowiązań Hiszpanii w tej kwestii. Jednak ustawa utknęła w procesie legislacyjnym, kiedy partia rządząca posiadała większość bezwzględną, pozostawiając ofiary rasizmu i ksenofobii bez jakiejkolwiek ochrony.

Brak skutecznego, niezależnego mechanizmu do walki z dyskryminacją

W Hiszpanii istnieje Biuro Zwalczania Dyskryminacji ze względu na Rasę i Etniczność. Jednak ta instytucja nie jest skuteczna w zwalczaniu rasizmu, nie jest też niezależna i nie posiada uprawnień do składania skarg ani wszczynania postępowania.

Hiszpania nie posiada jednolitej polityki zwalczania rasizmu

Rząd nie przyjął żadnej kompleksowej i ujednoliconej polityki zwalczania rasizmu. Gdzie nie ma woli politycznej, tam nie można wyplenić rasizmu.

Brak mechanizmu gromadzenia potrzebnych danych

Nie posiadając danych rozbitych na etniczny skład populacji oraz zachowania o dyskryminującym charakterze, niemożliwe jest poprawne zaplanowanie skutecznej polityki zwalczania rasizmu. Władze twierdzą, że gromadzenie takich danych byłoby naruszeniem prawa do prywatności i ochrony danych osobowych.

Jednak sama Unia Europejska (od której pochodzi prawo do ochrony danych) wielokrotnie twierdziła, że nie zakłóca ono poszczególnym krajom procesu gromadzenia danych na temat składu etnicznego populacji, pod warunkiem, że odbywa się on anonimowo i z poszanowaniem szeregu środków ostrożności dotyczących zachowania prywatności.

Policji nie szkoli się do konfrontacji z rasistowskimi zachowaniami

Szkolenie na temat praw człowieka (łącznie z niedyskryminacją), które przechodzą członkowie służb, jest wyjątkowo nieudolne. Zaledwie kilka godzin poświęca się tym zagadnieniom oraz uczy się ich jedynie w teorii; policja w zasadzie nie przechodzi żadnego szkolenia na temat tego, jak szanować prawa człowieka oraz zwalczać dyskryminację w praktyce.

Profilowanie etniczne

W Hiszpanii, każdy kto nie jest biały, z większym prawdopodobieństwem zostanie zatrzymany przez policję, nawet jeśli nie zrobił niczego złego. Pomimo wielokrotnego kwestionowania nieusprawiedliwionego profilowania etnicznego przez służby mundurowe oraz faktu, że hiszpańskie, europejskie i międzynarodowe instytucje zajmujące się prawami człowieka apelowały, aby Hiszpania podjęła środki mające na celu wyeliminowanie tego rodzaju zatrzymań, nie doczekały się one żadnej reakcji ze strony władz.

Tego typu zatrzymania, które są nielegalne i sprzyjają stygmatyzacji części populacji, okazały się również nieskuteczne jeśli chodzi o prewencję.

Przeprowadzanie masowych deportacji migrantów i uchodźców

Hiszpania przeprowadza masowe deportacje, łamiąc tym samym prawa człowieka (takie jak: prawo do konsultacji prawnej oraz do procedury azylowej) względem migrantów i uchodźców, którzy przekraczają granice w Ceucie i Mellili.

Kiedy po raz pierwszy media poinformowały o tych praktykach, rząd – daleki od podjęcia skutecznych środków gwarantujących stosowanie międzynarodowego prawa i hiszpańskiej ustawy migracyjnej – zaakceptował nowelizację o „legalizacji” (mimo że niełatwo zalegalizować coś, co jest bezprawne) masowych deportacji, nazwanych „deportacjami pilnymi”.

Stygmatyzacja i dyskryminacja ludności arabskiej

Niektóre środki podjęte niedawno przez rząd w celu zwalczania terrorystów – „dżihadystów”, takie jak Narodowa Strategia Przeciwko Gwałtownej Radykalizacji,mogą w praktyce doprowadzić do stygmatyzacji ludności arabskiej i muzułmańskiej w wyniku profilowania rasowego, etnicznego i religijnego.

Oprócz zagrożenia dla praw człowieka względem tych społeczności, podobne praktyki okazały się nieskuteczne w walce z terroryzmem.

Ze strachu przez deportacją, przestępstwa nie są zgłaszane

Kiedy osoba o nieuregulowanym statusie administracyjnym jest ofiarą przestępstwa i zgłasza to na policję, istnieje możliwość wszczęcia przez policję postępowania administracyjnego z powodu nieudokumentowanego pobytu. Dlatego wielu migrantów nie zgłasza przestępstw ze strachu przed odwetem, nawet jeśli doświadczyli przemocy na tle rasowym. To oznacza, że przestępcy cieszą się bezkarnością, a ofiary nie mają dostępu do odszkodowania.

Wiele osób jest pozbawionych wolności

Migranci o nieuregulowanym statusie mogą być przetrzymywani w Ośrodkach Internowania Obcokrajowców, nawet jeśli nie popełnili przestępstwa. To polityka dyskryminacyjna, która powinna zostać wyeliminowana, jako że łamie prawa człowieka.

Segregacja Romów w szkołach

Raporty dowodzą, że w niektórych szkołach praktycznie wszyscy uczniowie (albo przynajmniej procent o wiele wyższy niż populacja gminy, w której znajduje się szkoła) mają pochodzenie romskie lub migracyjne innych narodowości.