Istnieją miejsca, do których technologia jeszcze nie dotarła. Włoskie sale sądowe są jednym z nich. Przy dokumentowaniu postępowania najczęściej korzysta się z maszyny stenograficznej. Jednak funkcjonariusze organów ścigania nadal są zobowiązani do wykonywania odręcznych notatek. W przypadku prokuratorów sytuacja jest nieco lepsza. Jeśli dochodzi do aresztowania, oskarżyciel musi zadbać o nagranie audio lub audio-wideo. Jeśli tylko kogoś przesłuchuje, może wybrać sposób rejestracji.

Na szczęście w sądach sędziowie mogą wybrać najlepszą metodę dokumentacji. Najczęściej podczas publicznych przesłuchań są to nagrania audio. Natomiast przesłuchania kameralne nie zawsze są nagrywane. Prokuratorzy często wykonują nagrania audio za pomocą przenośnego sprzętu zamiast sporządzać pełne sprawozdanie.

Nagrywanie przesłuchań w Wielkiej Brytanii

Dlaczego wszystkie zeznania i przesłuchania powinny być rejestrowane na każdym etapie postępowania karnego?

W 1984 r. w Wielkiej Brytanii ustawa o dowodach policyjnych i karnych (zastosowana w 1986 r.) wprowadziła obowiązek rejestrowania wszystkich przesłuchań policyjnych. Nagrania te są teraz bardzo ważnym źródłem dowodów w brytyjskim systemie sprawiedliwości. Policja pierwotnie zakwestionowała ten pomysł, ponieważ uważano, że nagrania nie będą później przydatne, a funkcjonariusz będzie ograniczony i będzie to dla niego kolejne obciążenie. W rzeczywistości już na początkowym etapie wdrażania procedury policja zaczęła dostrzegać zalety tworzenia nagrań.

Dzięki nagraniom ustalono, że funkcjonariusze potrzebują lepszych szkoleń w zakresie technik przesłuchań. Co więcej, odciążono policjantów, którzy nie musieli już robić notatek (w których łatwo było o błędy i pominięcia), co pozwoliło im skupić się wyłącznie na przesłuchiwaniu podejrzanych, ponieważ później mieli oni dostęp do pełnych transkrypcji. Ponadto rejestrowanie przesłuchań jest korzystne zarówno dla podejrzanych, jak i śledczych: chroni podejrzanych przed złym traktowaniem i funkcjonariuszy przed oskarżeniami o nadużycia.

Nagrywanie przesłuchań powinno być we Włoszech obowiązkowe

Dzięki badaniom“Prawa proceduralne okiem kamery - Rejestracja przesłuchań w UE” (dostępne tutaj w języku włoskim) Stowarzyszenie Antigone badało, w jaki sposób rejestrowane są przesłuchania przeprowadzane przez organy ścigania, w biurze prokuratora i na sali sądowej. Na potrzeby badania zebrano nie tylko informacje na temat samych praktyk, ale także opinie niektórych podmiotów zaangażowanych w postępowania karne. W opracowaniu zalecono wprowadzenie szerszego wykorzystania nagrań audio i audio-wideo. Biorąc pod uwagę powszechne stosowanie nagrań audio podczas przesłuchań, wprowadzenie tego obowiązku nie byłoby kłopotliwe. W przypadku oskarżonych, którzy nie mówią po włosku, należy obowiązkowo zarejestrować rolę tłumacza. Tylko w ten sposób będzie można sprawdzić, czy oświadczenia pozwanego odpowiadają oświadczeniem złożonym przez tłumacza.

Nagrania wideo i audio powinny być normą

Jednak w przypadku przesłuchań poza salą sądową śledczy są zobowiązani do rejestrowania całej sytuacji “za pomocą nagrań audio lub nagrań audiowizualnych”. Obowiązek korzystania z nagrań audio jest już we Włoszech w pełni przestrzegany. Jednak biorąc pod uwagę szczególną bezbronność osób pozbawionych wolności osobistej, należałoby ustanowić obowiązek rejestracji wideo, która lepiej chroniłaby przesłuchiwaną osobę. W przypadku podejrzanych, którzy nie podlegają środkom pozbawienia wolności, należałoby zapewnić, że podczas przesłuchań prowadzonych przez prokuraturę lub policję sądową będą tworzone nagrania audio. Pozwoliłoby to przeciwdziałać nadużyciom i lepiej dokumentować przesłuchania, a wreszcie umożliwiłoby ocenę ex post wiarygodności złożonych zeznań.

Posterunki policji powinny być wyposażone w kamery

Ostateczną propozycją, która wzmocniłaby gwarancje przestrzegania praw osób aresztowanych, jest zainstalowanie kamer na posterunkach policji, w celach oraz w salach sądowych. Pomogłoby to chronić więźniów przed nadużyciami oraz organy ścigania przed fałszywymi oskarżeniami o złe traktowanie. Oznaczałoby, że wszystko, co wydarzyło się na posterunku policji, byłoby rejestrowane. Znaczenie nagrań wideo staje się oczywiste, jeśli pomyślimy o tragicznej historii Stefano Cucchiego.