Wiele z głównych zaleceń zawartych w opracowanych przez Komitet przeciwko Torturom (CAT) uwagach, przyjętych w dniach 29 i 30 listopada 2017 r., odnosi się do kwestii zawartych w sprawozdaniu sporządzonym przez Antigone Onlus przy wsparciu Światowej Organizacji Przeciwko Torturom.

Raport Antigone dał Komitetowi istotne spojrzenie zarówno na system zatrzymań, jak i politykę imigracyjną Włoch.

Tortury i przepełnione cele

Pierwszą sprawą poruszoną przez Komitet jest kwestia tortur; CAT, tak jak Antigone w swoim raporcie, podkreślił, że definicja przestępstwa tortur, dodana w końcu do włoskiego kodeksu karnego, jest znacznie węższa niż ta z Art. 1 Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko torturom.

Po drugie, CAT wyraził zaniepokojenie faktem, że Włochy nie utworzyły jeszcze niezależnej krajowej instytucji na rzecz praw człowieka. Ten krok jest konieczny, aby zapewnić przestrzeganie przez państwo międzynarodowych zobowiązań, a w szczególności zasad przyjętych 20 lat temu w Paryżu.

Komitet omówił między innymi warunki zatrzymania we Włoszech. Zwrócił uwagę na fakt, że liczba więźniów przekracza maksymalną pojemność cel, a 35% zatrzymanych przebywa w areszcie tymczasowym. Komitet wyraził również zaniepokojenie praktyką arbitralnych zatrzymań, w tym nadużywaniem nielegalnych kontroli osobistych i wezwał do przeglądu przepisów dotyczących nadzoru wideo w obiektach opieki, aby zapewnić ich zgodność z prawem międzynarodowym.

Komitet zwrócił także uwagę na doniesienia, że więźniowie mają problemy z egzekwowaniem swoich podstawowych praw, takich jak prawo do powiadomienia krewnego o zatrzymaniu lub dostęp do wybranego przez siebie adwokata lub tłumacza.

Prawa człowieka na morzu

W swoim raporcie, organizacja Antigone podkreśliła również pewne kwestie dotyczące włoskiej polityki imigracyjnej. Obawy dotyczyły przede wszystkim tzw. reformy Minniti i porozumień rządu z władzami libijskimi. Według Antigone ustawa Minniti osłabiła ochronę praw osób ubiegających się o azyl, w szczególności w odniesieniu do zasady niedopuszczalności wydalenia. Jest to szczególnie widoczne w przypadku wydalenia do państw, w których systematycznie łamane są prawa człowieka, takich jak Sudan lub Libia. W swoich końcowych uwagach Komitet potwierdził swoje obawy, odnosząc się na przykład do porozumienia podpisanego przez włoską i sudańską policję w 2016 r., które doprowadziło do repatriacji obywateli Sudanu należących do prześladowanej mniejszości.

Po przeanalizowaniu informacji otrzymanych od włoskiego rządu dotyczących protokołu podpisanego z rządem Libii, CAT podkreślił w swoim sprawozdaniu, że w porozumieniu brak jakichkolwiek postanowień, które uzależniałyby współpracę krajów od przestrzegania praw człowieka lub zapisu, że Włochy mogłyby zakończyć lub zmienić umowę w przypadku poważnych naruszeń praw człowieka. Włochy muszą zwrócić uwagę na doniesienia o przechwyceniu przez uzbrojonych mężczyzn, którzy prawdopodobnie pochodzą z libijskiej straży przybrzeżnej oraz o przerażających warunkach panujących w ośrodkach zatrzymań będących pod kontrolą libijskiego departamentu ds. zwalczania nielegalnej migracji.

Komitet zajął się również kwestią "hotspotów" i ośrodków recepcyjnych dla osób ubiegających się o azyl, dzieci bez opieki i nielegalnych migrantów, wyrażając zaniepokojenie doniesieniami o niesprzyjających warunkach życia i nadmiernym użyciu siły przez policję podczas pobierania odcisków palców migrantów. W ten sposób Komitet zgodził się z ustaleniami zebranymi w raporcie Antigone, który odnosi się do braku jasnych ram prawnych w kwestii "hotspotów". Ponadto CAT podkreślił potrzebę jasnych wytycznych dotyczących procedur i podziału obowiązków w zakresie identyfikacji osób wymagających szczególnej troski oraz osób potrzebujących ochrony międzynarodowej.