W tym tygodniu do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu wniesiono skargę przeciwko państwu hiszpańskiemu za niepodjęcie skutecznych środków zapobiegających profilowaniu rasowemu, praktyce polegającej na zatrzymywaniu przez policję w wyniku uprzedzeń związanych z kolorem skóry.

"Bo jesteś czarny"

Zeshan Muhammad, mieszkaniec Santa Coloma de Gramanet w Barcelonie, od dzieciństwa posiada pozwolenie na pobyt w Hiszpanii. 29 maja 2013 roku został zatrzymany przez policję w Barcelonie.

Oficer przyznał, że w podobnych okolicznościach nie zatrzymałby białej osoby i powiedział Muhammadowi, że zrobił to "dlatego, że jesteś czarny, kropka!"

Z pomocą SOS Racisme Catalunya i Open Society Justice Initiative, Muhammad nalega na podjęcie kroków prawnych w ramach litygacji strategicznej, aby nie tylko uznać, że naruszono jego prawa, ale także położyć kres tej dyskryminacyjnej praktyce policyjnej, wymierzonej przeciwko ogromnej ilości osób: wszystkim, którzy nie są biali.

Pozew złożony przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka stwierdza, że praktyka zatrzymywania osoby na podstawie uprzedzeń związanych z jej kolorem skóry, znana jako profilowanie rasowe, narusza prawo jednostki do niedyskryminacji (zgodnie z art. 14 i protokołem 12 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka), a także prawo do prywatności (zgodnie z artykułem 8 tej samej Konwencji).

"Praktyka zatrzymywania i identyfikowania osób przez policję, do której może dojść w każdej chwili, w dowolnym miejscu lub sytuacji, jedynie ze względu na kolor skóry jest nielegalna. Jest to dyskryminacja i poważne zagrożenie dla niezależności osobistej oraz poczucia tożsamości – wyjaśnia prawnik Mercedes Melón.

Nie podejmując żadnych kroków w celu uniknięcia tego rodzaju działań, państwo hiszpańskie narusza prawa człowieka.

Sąd w Hiszpanii odrzucił wniosek

W listopadzie ubiegłego roku Trybunał Konstytucyjny w Hiszpanii odrzucił wniosek Muhammada, uznając sprawę za "nieistotną", pomimo że odwołanie twierdziło, że zatrzymania i przeszukania oparte na profilowaniu rasowym naruszają zarówno konstytucję, jak i normy międzynarodowe, które są wiążące dla Hiszpanii, a ta dyskryminacyjna praktyka policyjna dotyka tysięcy osób.

Sam Trybunał Konstytucyjny, poprzez ustalone przez siebie precedensy, uprawnił te systematyczne naruszenia praw człowieka, co potwierdzają organy Rady Europy.

W 2001 r. Trybunał Konstytucyjny spotkał się z podobnym wnioskiem złożonym przez Rosalind Williams i orzekł, że zatrzymywanie i poszukiwanie osób nie-białych może być uzasadnione tym, że "zazwyczaj obywatele hiszpańscy są biali".

Wyrok znieważa ofiary

W odpowiedzi na to orzeczenie, po zbadaniu sprawy Williams, Komisja Praw Człowieka ONZ orzekła, że ta praktyka jest dyskryminująca i nielegalna i wezwała państwo hiszpańskie do jej całkowitego zaniechania.

Trybunał Konstytucyjny nie wykorzystał jednak historycznej możliwości, stworzonej dzięki sprawie Zeshan Muhammada, aby wydać inny wyrok w porozumieniu z ONZ i stwierdzić, że profilowanie rasowe jest nielegalne i dyskryminujące.

Dlatego właśnie według stowarzyszeń, które wspierają Muhammada, orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego stanowi zniewagę dla ofiar tych dyskryminujących praktyk policyjnych i jest orzeczeniem niegodnym Trybunału Konstytucyjnego, który twierdzi, że chroni prawa podstawowe.

Hiszpania nie zgadza się z Europą

Decyzja Trybunału Konstytucyjnego w sprawie Mohammada różni się od orzeczeń sądowych wydanych w innych krajach europejskich: dzień po wydaniu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, francuski sąd kasacyjny orzekł, że policyjne zatrzymania oparte na profilowaniu rasowym są praktyką nielegalną. W Szwecji rząd został uznany za odpowiedzialny za profilowanie rasowe w związku z tworzeniem i prowadzeniem rejestru Romów.

Komisja Praw Człowieka ONZ, Komitet ds. Eliminacji Dyskryminacji Rasowej ONZ, specjalny sprawozdawca ONZ ds. Rasizmu, Komitet Ministrów Rady Europy i hiszpański obrońca z urzędu potwierdzają systematyczną praktykę profilowania rasowego w Hiszpanii i uznają to za pogwałcenie podstawowych praw jednostek..

Organizacje zajmujące się prawami człowieka, które udzieliły wsparcia prawnego Zeshanowi Muhammadowi - SOS Racisme Catalunya i Inicjatywa Społeczeństwa Otwartego - zwracają się do ETPCz z nadzieją na wyeliminowanie zatrzymań opartych na profilowaniu rasowym, praktyce bardzo dyskryminacyjnej, która nie tylko dyskryminuje osoby, które padły jej ofiarą, ale także je kryminalizuje.