Profilowanie etniczne przez policję jest dyskryminujące, piętnuje mniejszości, podważa zaufanie tych grup do policji i jest zupełnie nieskuteczne w zapobieganiu przestępczości.

Praktyce tej europejskie i międzynarodowe organizacje praw człowieka poświęciły wiele uwagi. Najnowszy raport w tej sprawie został właśnie opublikowany przez specjalnego sprawozdawcę ONZ ws. rasizmu, Mutumę Ruteere. W swoim raporcie, Ruteere nie ogranicza się do potwierdzenia, że takie praktyki istnieją, że są niezgodne z prawem i że powinny zostać wyeliminowane: formułuje on także zalecenia dla państw, ze szczegółowym wyliczeniem środków, które należy podjąć i praktycznymi przykładami wydziałów policji, które stosują te dobre praktyki.

Poniżej podsumowano te środki w nadziei, iż mogą one posłużyć jako wytyczne dla reformy policji w europejskich krajach w celu uczynienia policyjnych działań mniej dyskryminującymi i bardziej skutecznymi. Bardziej sprawiedliwymi i szanującymi prawa człowieka wszystkich ludzi.

Jasne instrukcje dla policji

Przepisy regulujące działalność policji odnośnie zakazania profilowania etnicznego powinny być “jasne i jednoznaczne”. Policja powinna stosować obiektywne kryteria - z jasnym wskazaniem, jakie kryteria obowiązują - w definiowaniu “uzasadnionych podejrzeń” jako przesłanki zatrzymania lub przeszukania osoby.

Niezależne mechanizmy kontrolne

Sprawozdawca uważa, że dobrym sposobem zapobiegania profilowaniu etnicznemu i zapewnienia ochrony jego ofiarom jest ustanowienie niezależnych mechanizmów nadzorujących interwencje policji. Organ sprawujący taki nadzór powinien być uprawniony do przyjmowania i rozpatrywania skarg i formułowania wiążących zaleceń. Środek ten służyłby wyeliminowaniu nie tylko dyskryminujących praktyk, ale także innych poważnych naruszeń praw człowieka (środek ten jest także zalecany przez organizacje, które działają na rzecz wyeliminowania tortur)

Lepsze szkolenia policji

Policyjne szkolenia powinny bezpośrednio zajmować się tą kwestią, oferując funkcjonariuszom przydatne narzędzia do stosowania obiektywnych kryteriów dla uzasadnionych podejrzeń zamiast stereotypów opartych na pochodzeniu etnicznym. Szkolenia teoretycznie czy ogólnie są niewystarczające: mówiąc słowami sprawozdawcy “szkolenia praktyczne wydają się bardziej skuteczne niż ogólne szkolenie dotyczące różnorodności”.

Policja bardziej dostępna dla obywateli

Należy stworzyć mechanizmy ułatwiające społeczeństwu dostęp do policji i generujące dialog, zwłaszcza ze społecznościami, które - z różnych powodów - są przedmiotem nadmiernego policyjnego nadzoru. Tylko w ten sposób policja może się bardziej wczuć w położenie tych grup, a zaufanie tych grup do policji może ulec poprawie.

Dokumentowanie działań policji

W większości europejskich krajów, kiedy policja zatrzymuje i przeszukuje osobę, czy to z powodu jej udziału w demonstracji czy też w uwagi na kolor skóry, który wzbudził podejrzenia funkcjonariuszy, działanie to pozostaje w szarej strefie. Nie ma dowodów, że do niego doszło, co utrudnia zatrzymanemu złożenie skargi, jeśli jest niezadowolony ze sposobu, w jaki go potraktowano lub jeśli uważa siebie za ofiarę niezgodnego z prawem lub dyskryminującego działania.

Rozwiązać to można w bardzo prosty sposób: wprowadzając formularze zatrzymania, które - o ile zostaną prawidłowo zaprojektowane i wdrożone - mogą służyć do mierzenia i zapobiegania dyskryminującym uprzedzeniom i do polepszenia skuteczności policyjnych zatrzymań. Jako że w formularzach tych odnotowywanoby zarówno rezultat zatrzymania, jak i charakterystykę osoby zatrzymanej, dałyby one lepszy obraz potencjalnej nieproporcjonalności zatrzymań przedstawicieli mniejszości oraz skuteczności zatrzymań i przeszukań. Pomogłoby to obalić fałszywe wyobrażenie wielu funkcjonariuszy o większej skłonności przedstawicieli mniejszości do popełniania przestępstw.