UE przyjęła już niektóre z naszych sugestii dotyczących ochrony przysługujących nam praw i utrzymania zdrowych demokracji. Wśród nich znajduje się nowy fundusz dla grup działających na rzecz praw człowieka i demokracji oraz możliwość odcięcia unijnych funduszy UE autorytarnym rządom. Roczny raport Komisji Europejskiej to kolejny z naszych pomysłów. Tego rodzaju coroczne kontrole unijnych rządów mogą pomóc rzucić światło na problemy pojawiające się w krajach UE. Może to pozwolić UE zareagować na wcześniejszym etapie, zanim zagrożenia dla demokracji staną się trudniejsze do odwrócenia, tak jak to się stało na przykład na Węgrzech i w Polsce.
Komisja opublikuje swoje sprawozdanie we wrześniu. W tej chwili wciąż gromadzi informacje na temat obecnej sytuacji. Liberties przesłało KE własny raport, w którym znajdują się także informacje pochodzące od niektórych naszych członków.
Nasz raport obejmuje 8 krajów UE: Bułgarię, Chorwację, Węgry, Włochy, Holandię, Polskę, Rumunię i Hiszpanię. Pokazuje, że zagrożenia dla demokracji i praw człowieka w UE to nie tylko problem w krajach rządzonych przez rządy o autorytarnym programie, takich jak Polska i Węgry. Chociaż sytuacja w tych krajach jest o wiele poważniejsza, możemy zaobserwować podobne trendy w innych częściach UE. Oto nasze cztery główne obawy:
- Sądy nie są wystarczająco niezależne i wydajne. To duży problem: kiedy w życiu coś pójdzie nie tak i musimy zwrócić się do sądu, chcemy mieć szansę, aby opowiedzieć naszą wersję wydarzeń i skłonić kogoś do bezstronnej decyzji.
- Korupcja w rządzie to nadal bardzo powszechny problem w niektórych krajach, a wiele rządów nie wykonuje dobrze swoich obowiązków i nie ujawnia przypadków korupcji oraz nie stawia skorumpowanych polityków przed wymiarem sprawiedliwości. Jeśli rząd jest skorumpowany, oznacza to, że politycy podejmują decyzje, które, zamiast nas, na pierwszym miejscu stawiają własnych przyjaciół i rodzinę.
- Media nie są w stanie właściwie wykonywać swojej pracy: w niektórych krajach dziennikarze nie mogą swobodnie pracować, ponieważ rząd kontroluje nadawcę publicznego. W innych krajach dziennikarze boją się publikować wyniki swoich dochodzeń, ponieważ obawiają się procesów sądowych lub ataków. Czasami niezależne firmy medialne po prostu nie mają wystarczającej ilości pieniędzy, żeby zapłacić dziennikarzom. Jeśli chcemy zdrowej demokracji, potrzebujemy wolnych i niezależnych mediów, aby móc śledzić, co robią nasze rządy.
- Niektóre rządy uniemożliwiają ludziom nawiązywanie współpracy utrudniając pracę stowarzyszeń lub zakazując pokojowych protestów. Oznacza to, że trudniej jest nam się zorganizować, aby mówić jednym głosem i zmusić naszych przedstawicieli do zwrócenia uwagi na nasze opinie.
Organizacja Liberties przedstawiła przywódcom UE szereg sugestii dotyczących możliwych rozwiązań tych problemów. Oto niektóre z propozycji:
- UE mogłaby częściej pozywać kraje, które łamią unijne przepisy mające chronić niezależne media lub powstrzymywać korupcję. Obecnie Komisja Europejska nie zawsze wnosi sprawę do sądu, chociaż ma ku temu uprawnienia.
- UE może wywrzeć większą presję polityczną na rządy, które celowo atakują demokrację i prawa człowieka. Komisja Europejska może uwzględnić w swoim raporcie zalecenia dla każdego rządu. Pomogłoby to wyjaśnić, co każdy kraj powinien zrobić, aby rozwiązać problemy zauważone przez Komisję. KE nie planuje jednak zawarcia takich zaleceń.
- UE może dopilnować, aby organizacje pomagające w prawidłowym funkcjonowaniu demokracji, jak na przykład niezależni dziennikarze oraz grupy działające na rzecz praw człowieka i demokracji, mieli wystarczającą ilość pieniędzy. Pełnią oni ważną rolę w upewnianiu się, że społeczeństwo może wziąć udział w debacie na temat działań rządu, pomagają społeczeństwu w rozmowach z politykami na temat ich obaw i wnoszą do sądu sprawy przeciwko rządom, które ignorują prawo.
