To standardowa procedura, która organizowana jest cyklicznie, a jej celem jest ocenienie, w jaki sposób państwo członkowskie ONZ przestrzega praw człowieka.

Przygotowanie rządowego raportu

W ramach przeglądu, w styczniu tego roku polski rząd przedstawił swój raport na temat ochrony praw człowieka w Polsce. W swoim raporcie rząd wskazuje na postępy w zakresie m.in. usprawnienia działalności wymiaru sprawiedliwości, zapewnienia pluralizmu w mediach, czy też przeciwdziałania rasizmowi i ksenofobii.

„Ramy prawne oraz instytucjonalne w obszarze ochrony i promocji praw człowieka mają w Polsce solidne podstawy” – czytamy w raporcie.

Rząd wskazuje również, że raport został skonsultowany z przedstawicielami organizacji pozarządowych. W ramach pracy nad raportem, Ministerstwo Spraw Zagranicznych zorganizowało jedno spotkanie z przedstawicielami organizacji pozarządowych.

Jednak treść raportu nie została udostępniona organizacjom pozarządowym, a ich uwagi zgłoszone w trakcie spotkania nie zostały uwzględnione w ostatecznej wersji raportu (więcej informacji o procesie przygotowania raportu rządu dostępnych jest na stronie Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska).

Raporty organizacji pozarządowych

Zdaniem wielu organizacji pozarządowych, w tym Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Kampanii Przeciw Homofobii i Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego, raport rządu pomija szereg istotnych zmian, które miały miejsce w ostatnim czasie i które znacznie obniżyły standardy ochrony praw człowieka.

Na początku kwietnia organizacje prezentowały swoje raporty na specjalnej sesji w Genewie.

„W naszym raporcie zwróciliśmy uwagę przede wszystkim na to, czego w dokumencie rządowym nie ma, czyli na trwający cały czas kryzys konstytucyjny, planowane zmiany w sądownictwie naruszające równowagę trójpodziału władz, podporządkowanie mediów publicznych rządzącej większości oraz naruszanie praw cudzoziemców” – mówi Małgorzata Szuleka, prawniczka HFPC.

Wolność słowa, prawa cudzoziemców i przeciwdziałanie dyskryminacji

HFPC zwraca również uwagę, że wiele informacji prezentowanych w raporcie jest nieprecyzyjna lub wyjęta z kontekstu. „W raporcie rządu czytamy, że obecnie rozważane są dalsze prace nad zwiększeniem pluralizmu mediów. Jednak w samym raporcie brakuje informacji o wprowadzonych zmianach w mediach publicznych, które podporządkowały je rządzącej większości i licznych zwolnieniach dziennikarzy” – mówi Dominika Bychawska-Siniarska, prawniczka i członkini zarządu HFPC.

Raport zawiera również informacje na temat planowanych działań rządu w zakresie pomocy cudzoziemcom i integracji. Rząd wskazuje, że planowana jest kontynuacja inicjatyw i programów pomocowych realizowanych w ramach Funduszu Azylu, Migracji i Integracji. Jednak, żaden z konkursów na pomoc uchodźcom i migrantom ogłoszony w 2016 r. nie został do tej pory rozstrzygnięty, blokując wielu organizacjom pozarządowym możliwość finansowania działalności na rzecz azylantów i migrantów.

Rząd w swoim raporcie zwraca również uwagę, że polskie prawo karne zawiera gwarancje zapewniające możliwość ochrony przed naruszeniem zakazu dyskryminacji. Pomija się jednak informacje, że polskie prawo karne nie chroni przed przestępstwami dyskryminacyjnymi osób LGBT, osób z niepełnosprawnością, kobiet czy osób starszych.

Po sesji Rady Praw Człowieka zaplanowanej na maj, zostanie ogłoszony raport ONZ, w którym zostaną zawarte wobec Polski rekomendacje dotyczące poprawy sytuacji w zakresie przestrzegania praw człowieka.

Raport rządu dostępny jest tutaj.

Raport HFPC dostępny jest tutaj.