Sędziowie regionalni odwołują się do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie kryminalizacji bezdomności

Przepis dotyczący ogólnego zakazu spania w przestrzeni publicznej został zaskarżony do Trybunału Konstytucyjnego po zmianie Konstytucji w 2018 r. W październiku 2018 r. zmieniono również ustawę o wykroczeniach. Po wejściu w życie nowej ustawy bezdomni zniknęli z budapesztańskich przejść podziemnych, a w kraju zaczęto wprowadzać szereg procedur dotyczących drobnych wykroczeń, począwszy od pokazowych aresztowań policyjnych.

Sędziowie z kilku miast odwołali się do Trybunału Konstytucyjnego, ponieważ ich zdaniem nowe przepisy były niekonstytucyjne. Grupa Robocza ds. wykroczeń przedstawiła również Trybunałowi Konstytucyjnemu szczegółową opinię w tej sprawie.

Trybunał Konstytucyjny odrzuca skargę, ale nie jednomyślnie

W swojej decyzji Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że kryminalizacja i pozbawianie wolności osób bezdomnych nie jest sprzeczne z węgierską konstytucją, ponieważ bezdomność "nie wchodzi w zakres prawa do godności ludzkiej". Sugeruje to, że większość sędziów Trybunału Konstytucyjnego uważa, że ubóstwo jest wyborem i sposobem życia, a nie stanem całkowitego wykluczenia społecznego.

Decyzja nie była jednomyślna, a pięciu sędziów nie zgodziło się z wyrokiem. Jednym z nich był Balázs Schanda, który w odrębnej opinii stwierdził, że "przestępstwem podlegającym karze jest naruszenie Konstytucji, jeśli nie ma na celu udzielenia pomocy potrzebującymi. […] Trybunał Konstytucyjny nie może rozwiązać społecznych wyzwań spowodowanych ubóstwem, ale pełniąc swoją rolę w ochronie konstytucyjności Trybunał nie może zapominać o realiach społecznych."

Bezczynność państwa skutkuje przepełnionymi schroniskami

Trybunał Konstytucyjny jest świadomy poważnych niedociągnięć systemu opieki. Fundacja Shelter Foundation, która ma kilkadziesiąt lat doświadczenia w udzielaniu wsparcia osobom bezdomnym, zapewniła Trybunałowi szczegółowe informacje na temat wskaźnika obłożenia nocnych schronisk dla bezdomnych. Zimą schroniska są zazwyczaj w 97 proc. pełne, a wiele z nich jest przepełnionych również w zimniejsze dni. Oznacza to, że system opieki nie przewiduje więcej miejsc dla osób bezdomnych, które teraz są karane za życie na ulicach.

Grupa Robocza ds. wykroczeń, która składa się z obrońców praw obywatelskich, uznała decyzję większości sędziów za niedopuszczalną. Bezdomni są wypychani ze społeczeństwa, ponieważ państwo nie funkcjonuje prawidłowo.

"Jest oczywiste, że Trybunał nie uważa bezdomności za poważną sytuację kryzysową, ale raczej za zachowanie, które należy uznać za przestępstwo. Argumentuje, że sankcja w postaci zatrzymania byłaby stosowana tylko w ostateczności, podczas gdy osoby bezdomne mogą zostać zatrzymane po trzech ostrzeżeniach, które mogą zostać wydane w ciągu 10 minut." – powiedziała Ágnes Kalota, prawniczka Grupy Roboczej.

Węgierski Komitet Helsiński, Węgierska Unia Wolności Obywatelskich i Stowarzyszenie Prawników Ulicznych współpracują wraz z Grupą Roboczą ds. wykroczeń na rzecz bardziej sprawiedliwego systemu.