Niepewny los

Włoski sąd kasacyjny uchylił orzeczenie sądu niższej instancji, zgodnie z którym rząd musi przekazać obywatela Rumunii C.D. w ręce rumuńskich władz, na podstawie europejskiego nakazu aresztowania. Sąd Kasacyjny zgodził się z apelacją Enache, od wydanego przez Sąd Apelacyjny w Wenecji nakazu ekstradycyjnego, ponieważ naruszałoby to przepisy włoskiego prawa, które zabraniają ekstradycji, jeśli więzień jest narażony na ryzyko tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania.

W swojej decyzji sąd kasacyjny odwołuje się do utrwalonego orzecznictwa, które wymaga od rządu upewnienia się, że deportowani, po powrocie do kraju, nie są narażeni na poważne niebezpieczeństwo. Jest to szczególnie istotne, zwłaszcza gdy ekstradycja jest wymagana przez państwa, takie jak Rumunia, której system więzienny jest znany z przypadków nadużyć i złych warunków.

Europejskie precedensy

Trybunał powołał się również na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) - w szczególności na sprawy połączone Aranyosi i Căldăraru, które potwierdziły, że państwa, do których wpłynął wniosek o ekstradycję, muszą uzyskać wszystkie niezbędne informacje i przeprowadzić "konkretne i precyzyjne kontrole" warunków panujących w więzieniach oraz zbadać sposób traktowania zatrzymanych w kraju docelowym.

W niniejszej sprawie sąd kasacyjny stwierdził, że informacje dostarczone przez rumuńskie władze były niewystarczające, aby zweryfikować warunki panujące w tamtejszych więzieniach. Trybunał był szczególnie zaniepokojony tym, że rumuńskie władze odmówiły poinformowania, do którego więzienia Enache zostanie wysłany, ani jaki środek detencyjny zostanie zastosowany wobec oskarżonego.

Oprócz cytowania orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości, sąd kasacyjny odwołał się również do orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC) dotyczącego powierzchni osobistej przyznanej więźniom w celi. W sprawie Muršić przeciwko Chorwacji ETPC orzekł, że powierzchnia do dyspozycji więźnia w celi musi być brana pod uwagę przy badaniu naruszeń art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, który zakazuje tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania. W sprawie Muršić ETPC orzekł, że cela powinna mieć co najmniej trzy metry kwadratowe powierzchni, ponieważ w innym wypadku zostanie naruszony art. 3 EKPC.

Potrzebna jest nowa ocena

W niniejszej sprawie włoski sąd orzekł, że istniało "silne domniemanie", że w przypadku Enache, Rumunia naruszy art. 3. Z powodu tego domniemania, sąd stwierdził, że to władze Włoch powinny zapewnić, że ich rumuńscy odpowiednicy zgodzą się na trzy warunki, aby odpowiednio zrekompensować brak wystarczającej przestrzeni osobistej: stałe, krótkotrwałe zatrzymanie; zatrzymany ma mieć wystarczającą swobodę poruszania się i dostęp do odpowiednich czynności poza celą; zapewnienie uczciwych warunków w więzieniu.

Według sądu kasacyjnego informacje dostarczone przez rumuńskie władze nie spełniły tych trzech warunków i nie dały żadnych gwarancji co do ogólnej jakości zatrzymania Enache. Z tego powodu Trybunał uchylił wyrok sądu apelacyjnego i nakazał przeprowadzenie nowej oceny - zgodnie z zasadami wymienionymi powyżej - w celu ustalenia rzeczywistego ryzyka nieludzkiego lub poniżającego traktowania Enache w Rumunii. Trybunał skierował sprawę z powrotem do innej sekcji Sądu Apelacyjnego w Wenecji.