Włoski rząd przyjął niedawno poprawkę do ustawy o obronie koniecznej, która teraz, aby wejść w życie, musi zostać oceniona i zatwierdzona przez Senat. Włoska organizacja pozarządowa Antigone zgłosiła obawy co do treści wniosku oraz niepokojących konsekwencji w zakresie bezpieczeństwa publicznego.

Zmiany w ustawie o obronie koniecznej we Włoszech

Obrona konieczna zawsze była punktem spornym we Włoszech: pierwotne prawo oparte było na racjonalnej zasadzie proporcjonalności między napastnikiem a jego ofiarą.

Ustawa ta została zmieniona w 2006 r., gdy zaproponowano projekt ustawy, popieranej przez Lega Nord, jedną z głównych włoskich partii prawicowych, która mogłaby uzasadniać użycie broni palnej w celu ochrony osoby lub mienia przed napastnikami lub włamywaczem w domu lub w miejscu pracy. W poprawce podkreślono jednak, że nie można uzasadnić obrony koniecznej w przypadku jeśli została użyta przeciwko osobie, która nie zamierzała wyrządzić szkody.

Ostatni projekt ustawy, zatwierdzony w parlamencie, jest kolejnym krokiem na drodze do dekryminalizacji użycia broni podczas obrony koniecznej. Poszerza zakres scenariuszy, w których można zabić innego człowieka i nie stawić czoła oskarżeniom. Zgodnie z zapisami w projekcie, użycie broni jest uzasadnione jeśli do obrony koniecznej dochodzi w nocy lub jeśli przemoc dotyczy osób czy mienia.

Poza tym każda osoba, która używa obrony koniecznej, skutkującej śmiercią napastnika w sytuacji zagrożenia życia, mienia lub wolności osobistych, nie będzie podlegać ściganiu, a nawet śledztwu. W podobny sposób reakcję osoby działającej w wyniku poważnego zdenerwowania uznaje się z góry za uzasadnioną i nie podlega ona oskarżeniu o nieproporcjonalną obronę konieczną.

Niepewność

Ta ustawa tworzy niepokojący krajobraz. Jak wskazuje Antigone, w czasach, w których zmniejsza się liczba przestępstw popełnianych przeciwko osobom, a wskaźnik morderstw jest na najniższym poziomie, poświęcenie zasady proporcjonalności, aby umożliwić wszelkiego rodzaju obronę konieczną, spowoduje poważnie zagrożenie wzrostu wskaźnika liczby zabójstw i zmniejszy poczucie bezpieczeństwa.

Obrona konieczna w tak szerokim zakresie, w połączeniu z brakiem jakiegokolwiek zarzutu przeciwko pozwanemu, może doprowadzić Włochy do stanu nadmiernej dekryminalizacji i zdjęcia odpowiedzialności, podobnie jak ma to miejsce w niektórych stanach USA.

Łatwo jest znaleźć uzasadnienie, które wykaże, że do czynu doszło w wyniku poważnego zdenerwowania i zbyt trudno dojść do tego czy rzeczywiście tak było.

Zatwierdzenie tej ustawy było spowodowane populistycznymi impulsami politycznymi. Zobrazowano zagrożenie związane z bezpieczeństwem, którego tak naprawdę nie ma. Wręcz przeciwnie, to proponowane zmiany pomogą stworzyć atmosferę niepewności, w której ludzie mogą samodzielnie wymierzać sprawiedliwość.

Antigone stworzyło petycję, podpisaną już przez wiele osób, w której zwraca się do Senatu z prośbą o odrzucenie poprawki do ustawy o obronie koniecznej, mając nadzieję, że rząd nie zaprzepaści postępów poczynionych w zakresie praw obywatelskich.