Czechy są ostatnim krajem UE, w którym można umieścić dziecko poniżej trzeciego roku życia w domu dziecka. W ubiegłym roku, w placówkach takich znalazło się 1 606 dzieci, co spotkało się z ostrą krytyką ze strony międzynarodowych organizacji.

“Czechy są krytykowane od 20 lat. Dla innych państw, rozwiązania naszego systemu są nie do pomyślenia. Jesteśmy ostatnim krajem w Europie, który zezwala na umieszczanie dzieci poniżej trzeciej roku życia w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Cała Europa jest daleko przed nami” - powiedziała Věduna Bubleová, przewodnicząca Stowarzyszenia Rodzina i Dziecko.

Długofalowe konsekwencje

Badania wykazały, że pobyt w placówce ma negatywny wpływ na dzieci, powodując m.in. długoterminowe skutki psychologiczne. Zdaniem Bubleovy, Czechy muszą wprowadzić zmiany, są to winne dzieciom, które dorastały w domach dziecka.

Michal Dorda z organizacji Seconds After powiedział: “W Polsce, granica wieku dla umieszczenia w placówce wynosi 10 lat, w Niemczech i Austrii - 3 lat, 6 lat na Słowacji. Jesteśmy nieco w tyle”.

Zdaniem minister spraw socjalnych, Michaeli Marksovej, liczba dzieci w placówkach stopniowo spada. “Staramy się zostawiać dzieci w rodzinach, jednak nie za wszelką cenę” - powiedziała Marksova. “Jeśli w rodzinie jest przemoc, nie ma takiej możliwości. Małe dzieci w sytuacjach kryzysowych powinny trafić pod opiekę kompetentnych rodziców zastępczych”.

Większość z dzieci nie powinna tam być

Według Dany Lipovej, dyrektorki Fudacji Sirius, roczny raport w sprawie świadczeń usług zdrowotnych w zeszłym roku wykazał, że placówki wychowawcze przyjęły 1 606 dzieci poniżej trzeciego roku życia. W sumie na wniosek rodziców przyjętych zostało 1 146 dzieci.

“Nie poświęca się wystarczającej uwagi tym rodzinom. Dwie trzecie z tych dzieci nie powinno trafić do placówek” - stwierdziła Lipova.

Według parlamentarnej grupy roboczej ds. opieki zastępczej, nacisk położony na profesjonalną opiekę zastępczą zdestabilizował system pomocy dzieciom w potrzebie, jako że powinno znaleźć się w nim miejsce na wszystkie rodzaje opieki.

“Nie niszczcie tego, co działa i co można poprawić. Nadawanie priorytetu profesjonalnej opiece zastępczej należy tymczasowo wstrzymać. Powoduje to wzrost liczby tego rodzaju rodziców zastępczych i brak długoterminowych rodziców zastępczych, co przyczynia się do stagnacji i spadku liczby adopcji” - mówi Jitka Chalankova, czeska eurodeputowana i członkini Komitetu Społecznego.

Ustalenie zasad

Zdaniem Marksovej, nie chodzi o zamykanie placówek, lecz o ustalenie zasad. “Placówki dla niemowląt i domy dziecka są i będą potrzebne. Nie mamy innej infrastruktury ani wystarczającej liczby rodziców zastępczych”.

Zauważyła także, że niektóre regiony rozpoczęły już przekształcanie instytucji dla dzieci w innego rodzaju placówki, ponieważ liczna dzieci obecnie tam spada. W razie potrzeby umieszczane są one w noclegowniach i zapewnia im się inne usługi socjalne.

Organizacje międzynarodowe skrytykowały także Republikę Czeską za fragmentację opieki nad najbardziej narażonymi dziećmi. Obszar ten podlega obecnie trzem ministerstwom - Pracy i Spraw Socjalnych, Edukacji oraz Zdrowia. Zdaniem Marksovej, polityka w tym względzie zostanie ujednolicona w ramach jej resortu.