Masowa inwigilacja stała się nieuchronną częścią życia. Za każdym razem, gdy pojawiamy się w strefie publicznej: podróżujemy, robimy zakupy lub po prostu spotykamy się z przyjaciółmi w parku, prawie niemożliwe jest uniknięcie stania się ofiarą masowego nadzoru. A jednym z najczęściej wykorzystywanych sposobów, w jaki jesteśmy inwigilowani, są systemy rozpoznawania twarzy. Niegdyś bierna, często niezauważalna ingerencja w naszą prywatność, technologie i systemy rozpoznawania twarzy coraz silniej skupiają uwagę grup zajmujących się prawami podstawowymi i prawami cyfrowymi oraz budzą zainteresowanie całego społeczeństwa.
Podczas gdy rządy nie spieszą się z wprowadzeniem przepisów zabezpieczających nas przed inwigilacją poprzez technologie rozpoznawania twarzy, konkretne działania podjęły już grupy praw człowieka, obywatele, a nawet niektóre firmy. Obecnie trwa chociażby kampania publiczna, która ma na celu wymuszenie w UE zakazu stosowania tej technologii. Jednak jedną z najciekawszych prób przeciwdziałania masowej inwigilacji jest użycie masek przeciw rozpoznawaniu twarzy.
Maski te nie są długoterminowym rozwiązaniem zagrożeń związanych z tego rodzaju inwigilacją. Ale ich szybko rosnąca popularność to kolejny znak, że ludzie są już zmęczeni byciem pod ciągłym nadzorem. Badania nad skutecznością działania tych masek mogą dać ciekawy wgląd w to, jak działa samo rozpoznawanie twarzy i w jaki sposób ta forma sztucznej inteligencji się rozwija.
Czym jest maska przeciw rozpoznawaniu twarzy?
Maski przeciw rozpoznawaniu twarzy to wszelkie akcesoria zakładane na części twarzy w celu udaremnienia działania technologii rozpoznawania twarzy. W najnowszych projektach obszar twarzy, który należy zakryć, jest minimalizowany, a w wielu z nich nie używa się nawet określenia „maska”. Na przykład w projekcie polskiej designerki Ewy Nowak maska składa się z trzech mosiężnych elementów, które zakrywają kości policzkowe i czoło - czyli części twarzy, które najczęściej są mapowane i analizowane przez oprogramowanie do rozpoznawania twarzy.
Inne projekty różnią się skalą i mogą to być umiejętnie zastosowane farbki do twarzy, ale także duże maski z przezroczystego, prążkowanego plastiku, które zniekształcają wygląd. Innym powszechnym zabiegiem ochrony przed rozpoznawaniem twarzy są szaliki i inne kawałki materiału. Tkaniny często zadrukowane są wzorami oszukującymi oprogramowania do rozpoznawania twarzy. W niektórych wariantach zakrywają nawet całą twarz z wyjątkiem oczu. Niektóre maski z kolei faktycznie odwzorowują ludzką twarz, więc oprogramowanie ją zeskanuje, ale w rzeczywistości nie będzie to twoja twarz.
</iframe> Chociaż istnieje bardzo zróżnicowana gama form masek przeciw rozpoznawaniu twarzy, funkcja pozostaje taka sama: zmienić wygląd na tyle, aby system do rozpoznawania twarzy nie był w stanie uzyskać dokładnego obrazu i aby w ten sposób uniemożliwić identyfikację.
Jak działa rozpoznawanie twarzy?
Technologia rozpoznawania twarzy wykorzystuje algorytmy komputerowe do identyfikacji charakterystycznych szczegółów twarzy danej osoby – na przykład wzniesienia policzków, kształtu szczęki lub odległości między oczami. Te cechy zamieniane są na matematyczne reprezentacje, które komputer może następnie porównać z innymi twarzami w bazie danych. System nadzoru poprzez rozpoznawanie twarzy jest formą biometrycznego nadzoru masowego, który obejmuje skanowanie i rejestrowanie pewnych wyróżniających cech fizycznych – rysów twarzy, oczu, odcisków kciuka itp. – i analizowanie ich w celu zidentyfikowania danej osoby lub sformułowania założeń na jej temat.
To, jak sprawnie systemy te faktycznie mapują i katalogują zeskanowane twarze, może zależeć od ich przeznaczenia. Rządy używają ich jako rzekomo opłacalny i wydajny mechanizm bezpieczeństwa publicznego, mimo że istnieje niewiele dowodów na to, że tego rodzaju masowa inwigilacja w rzeczywistości czyni nas bezpieczniejszymi. Największymi propagatorami nadzoru rozpoznawania twarzy są jednak korporacje i przedsiębiorstwa. Firmy technologiczne zarabiają na opracowywaniu ulepszeń i nowych rozwiązań samego systemu, podczas gdy inne firmy używają go, aby lepiej zrozumieć swoją bazę klientów i skuteczniej nakłaniaż nas do zakupu swoich produktów. Przy takim założeniu sama identyfikacja tożsamości może mieć mniejsze znaczenie, niż analiza Twoich cech w celu dokonania założeń na Twój temat.
Czemu rozpoznawanie twarzy jest problematyczne?
Problemów z kontrolą poprzez rozpoznawanie twarzy jest wiele. Pojawiają się pytania o samą skuteczność i wartość tych systemów. Poważną kwestią problematyczną jest również wpływ technologii rozpoznawania twarzy na nasze prawa podstawowe. Jest to szczególnie niepokojące, jeśli weźmiemy pod uwagę, jak powszechnie ta forma sztucznej inteligencji jest wykorzystywana. Szacuje się, że w samych Stanach Zjednoczonych, ponad połowa dorosłej populacji – około 117 milionów ludzi – znajduje się w bazie danych rozpoznawania twarzy.
Podstawowym prawem, które w oczywisty sposób naruszane jest przez systemy rozpoznawania twarzy, jest nasze prawo do prywatności. Przechwytywanie, analiza i przechowywanie danych dotyczących naszych twarzy bez naszej zgody – a nawet wiedzy – jest wyraźnym naruszeniem prywatności. Naraża nas to również na kradzież danych wrażliwych, w razie gdyby baza katalogowa zdjęć została zhakowana. Nasz wizerunek może również zostać sprzedany osobom trzecim, także bez naszej wiedzy.
Ale jest wiele mniej oczywistych obaw. Istnieją dowody na to, że technologia rozpoznawania twarzy zaostrza systemowy rasizm i seksizm w naszych społeczeństwach. Badania wykazały, że technologia rozpoznawania twarzy częściej błędnie identyfikuje osoby o innym kolorze skóry niż biały. Oprogramowania te są również seksistowskie – jedno z badań wykazało, że o 18% częściej niż mężczyzn, niepoprawnie identyfikuje kobiety.
Zagrożenia wobec naszych praw idą jeszcze dalej. Wykorzystanie funkcji rozpoznawania twarzy może budzić strach i zmniejsza chęci korzystania z prawa do pokojowego protestu. Technologie te mogą być nawet używane do śledzenia i nadzorowania całych grup etnicznych, jak to ma miejsce w przypadku Ujgurów w Chinach. To sprawia, że ludzie zwyczajnie boją się uczestniczyć w życiu publicznym, brać udział w debacie publicznej, a nawet opuszczać swoje domy.
Ale co, jeśli nie lubisz protestować i nie przeszkadza Ci, że firmy fotografują Twoją twarz? Nadzór przez rozpoznawanie twarzy nadal jest dla ciebie zagrożeniem. To dlatego, że firmy mogą ostatecznie wykorzystać zebrane dany do przeróżnych celów. Mogą im pomóc w ustaleniu, czy powinieneś dostać pracę, o którą się ubiegasz lub miejsce na uczelni. Mogą na podstawie tych danych oceniać, czy wolno Ci podróżować, czy można udzielić Ci pożyczki lub przyznać kredyt hipoteczny.
Wpływa to na naszą wolność dokonywania wyboru, ponieważ opcje, które są dla nas dostępne będą już zdeterminowane przez całkowicie niesłuszne założenia na nasz temat. To może powstrzymywać nas przed obraniem własnego kierunku w życiu, przed swobodą życia według naszych pragnień i potrzeb. Nasze możliwości w życiu nie powinny opierać się na założeniach, ale na naszych doświadczeniach, umiejętnościach, preferencjach i indywidualnych wyborach.
W jaki sposób maski zapobiegające rozpoznawaniu twarzy zwodzą systemy monitoringu?
Maski przeciw rozpoznawaniu twarzy mają udaremnić zastosowanie sztucznej inteligencji, poprzez ukrycie lub zniekształcenie pewnych cech twojej twarzy. W ten sposób oprogramowanie do rozpoznawania twarzy jest zdezorientowane i teoretycznie nie może dokonać skutecznej identyfikacji. Oczywiście chodzenie z całkowicie zakrytą twarzą nie jest ani praktyczne, ani stylowe. Dlatego firmy i osoby prywatne nadal testują nowe sposoby wykorzystania osłon i innych form w celu zablokowania skanowania twarzy..
Jak już wspomniano, niektóre maski próbują oszukać kamery za pomocą określonych wzorów nadrukowanych na tkaniny. Mogą to być wzory imitujące oczy lub inne cechy ludzkiej twarzy. Można też zastosować „tkaniny metaliczne”, które blokują poprawne rozpoznawanie i skanowanie twarzy. Generalnie nie chodzi o to, aby się całkowicie ukryć - w końcu musimy chodzić do przestrzeni publicznych i musimy widzieć, doką idziemy - ale żeby, przy użyciu konkretnych akcesoriów zmienić swój wygląd na tyle mocno, że oprogramowanie nie jest w stanie przetworzyć obrazu lub przynajmniej nie może dokonać pozytywnej identyfikacji.Jaka jest skuteczność działania masek przeciw rozpoznawaniu twarzy?
Trudno dokładnie powiedzieć, na ile skuteczne są maski zapobiegające rozpoznawaniu twarzy. Technologia rozpoznawania twarzy różni się znacznie zarówno pod względem sprzętu, jak i oprogramowania. Nieustannie się rozwija, a to oznacza, że maski, które były skuteczne wczoraj, dzisiaj mogą już nie działać. Co więcej, istnieje niezliczona ilość masek przeciw rozpoznawaniu twarzy, z których w oczywisty sposób niektóre są skuteczniejsze od innych.
Istnieją dowody na to, że maski do rozpoznawania twarzy mogą udaremnić działanie oprogramowania do rozpoznawania twarzy. W jednym z badań przetestowano 89 komercyjnych algorytmów rozpoznawania twarzy i stwierdzono, że przy dopasowywaniu zdjęć twarzy tej samej osoby z nałożoną cyfrowo maską lub bez, błędy algorytmów oscylowały między 5% a 50%. W badaniu tym podjęto próbę uwzględnienia różnic w formach i kształtach masek i zastosowano szereg różnych opcji zakrywania twarzy, aby przetestować reakcje oprogramowania.
Inne badania wykazują z kolei zdecydowanie mniejszy wpływ zasłaniania twarzy. Departament Bezpieczeństwa Wewnętrznego Stanów Zjednoczonych przeprowadził test oprogramowania do rozpoznawania twarzy używanego na lotniskach i stwierdził, że jego średni wskaźnik skuteczności w przypadku osób noszących maski wynosił około 77%, podczas gdy najlepszy system był skuteczny aż w 96% przypadków.A technologia będzie tylko lepsza. Co więcej, zwiększona liczba osób noszących maski z powodu pandemii koronawirusa sprawiła, że firmy technologiczne, korporacje i władze stały się bardziej świadome niedociągnięć oprogramowania do rozpoznawania twarzy, co oznacza, że pracują ciężej niż kiedykolwiek wcześniej, aby upewnić się, że systemy te są tak skuteczne jak to tylko możliwe.
Czy będą to akcesoria przyszłości?
Nawet jeśli maski zapobiegające rozpoznawaniu twarzy będą coraz bardziej skuteczne w oszukiwaniu oprogramowań sztucznej inteligencji, nie powinniśmy traktować ich jako rozwiązania. Problemem jest sam nadzór przez rozpoznawanie twarzy. Więc zamiast skupiać się na tym, jak się przed nim ukryć, powinniśmy starać się całkowicie go pozbyć. Maski przeciw rozpoznawaniu twarzy mogą wydawać się zgrabnym unikiem, ale w rzeczywistości wcale nie rozwiązują właściwego problemu. I nie powinniśmy mieć złudzeń, że uda nam się dotrzymać tempa rozwojowi technologicznemu w sztucznej inteligencji, a to oznacza, że zawsze będziemy o krok z tyłu.
Tak więc praca nad wyeliminowaniem biometrycznego nadzoru masowego, a tym samym systemów rozpoznawania twarzy, jest jedynym sposobem na faktyczne rozwiązanie problemu. Aby to zrobić, musimy nadal przypominać ludziom o codziennych zagrożeniach, jakie niesie ze sobą ta inwigilacja oraz uświadamiać, jak jego stosowanie może wyrządzić realną szkodę nawet tym osobom, które popierają zaostrzoną kontrolę i wierzą, że taki nadzór nie wyrządza im bezpośrednio żadnych szkód.
Jak długo maski przeciw rozpoznawaniu twarzy będą w stanie przechytrzyć sztuczną inteligencję?
Ważne jest, aby zrozumieć, że próba oszukania sztucznej inteligencji za pomocą masek przeciw rozpoznawaniu twarzy jest syzyfową pracą. Nawet jeśli niektóre maski w tym momencie są skuteczną ochroną, prawie na pewno nie będą równie skuteczne w przyszłości. Technologia jest często niesamowicie dobra i staje się tylko jeszcze lepsza. Dlatego postrzeganie masek jako rozwiązania byłoby zobowiązaniem się do nieustannej zabawy w berka, w której nigdy nie możemy być nawet pewni, że w danym momencie jesteśmy na prowadzeniu.
Zresztą kto chciałby przejść przez życie, zakładając maskę za każdym razem, gdy wychodzi na zewnątrz? To nie jest rodzaj społeczeństwa, w którym chcemy żyć. Chcemy mieć swobodę chodzenia tam, gdzie chcemy i spotykania się z kimkolwiek chcemy, bez ciągłego strachu przed byciem obserwowanym, profilowanym i martwienia się, że nasze dane osobowe mogą być udostępniane lub skradzione. Aby to osiągnąć, musimy całkowicie pozbyć się systemów rozpoznawania twarzy i innych form masowej inwigilacji, zamiast w wolnym czasie bawić się w chałupniczy wyrób masek przeciw inwigilacji.
