Raport rzecznika z 2018 r. ujawnił, że istnieje potrzeba zadbania o prawa osób zatrzymanych oraz osób, które w inny sposób zostały pozbawione wolności. Dotyczy to zwłaszcza osób, które tymczasowo i arbitralnie straciły prawo do swobodnego przemieszczania się. W 2018 r. Rzecznik Praw Obywatelskich odwiedził setki ośrodków zatrzymania, w tym więzienia dla dorosłych, ośrodki dla nieletnich, policyjne areszty, oddziały psychiatryczne, obiekty mieszkalne dla osób wymagających opieki, ośrodki dla imigrantów, hotspoty, a nawet statek.

Rzecznik Praw Obywatelskich Mauro Palma monitorował również trzydzieści cztery przymusowe loty repatriacyjne, w szczególności te do Tunezji, Nigerii i Egiptu. Zgodnie z danymi dostarczonymi przez Rzecznika, deportowano łącznie 6398 osób. Repatriacja grozi jednak naruszeniem międzynarodowej zasady non-refoulement, która zabrania deportowania osób do krajów, w których grozi im nieludzkie lub poniżające traktowanie lub tortury.

Wiele kwestii związanych z zatrzymaniem młodych migrantów

Podczas swojej prezentacji na temat sprawozdania Rzecznik podkreślił, że "nie można pozytywnie postrzegać zmniejszenia presji migracyjnej w naszym kraju bez uwzględnienia liczby ofiar śmiertelnych na morzu. Nadal przymykamy oko na warunki, jakie napotykają migranci w krajach pochodzenia".

Raport zwrócił również szczególną uwagę na małoletnich cudzoziemców bez opieki. Mimo że liczba małoletnich bez opieki przybywających do Włoch w 2018 r. drastycznie spadła, przy ogólnym spadku liczby migrantów, do Włoch przybyło 3 536 nowych imigrantów.

W tym kontekście odnotowano dwa istotne wyzwania. Jedno dotyczy weryfikacji wieku małoletnich, a drugie decyzji o dacie urodzenia, która, jeśli nie można ustalić dnia i miesiąca, jest zawsze ustalana na 1 stycznia danego roku.

Ponadto nieletni, którzy są zatrzymywani w hotspotach, są często zaniedbywani, co grozi podważeniem ich ochrony, zwłaszcza gdy, jak w przypadku statku Diciotti, są oni przetrzymywani przez dłuższy czas na pokładzie statków, które nie mogą wejść do portu.

Pozbawienie wolności i migracja

Kolejną kwestią uwzględnioną w raporcie jest związek między pozbawieniem wolności a procesami migracyjnymi. Analizie poddano także cel tych środków i ich skuteczność. W 2018 r. wiele statków nie mogło wpłynąć do portu, co doprowadziło do pozbawienia wolności wielu migrantów. Stało się tak nie tylko z Diciottim, ale z Sea-Watch3, a także z Mare Jonio.

Według Mauro Palmy "musimy zadać sobie pytanie, jaka jest etyczno-polityczna podstawa tego ograniczenia i czy wydłużenie czasu spędzonego w areszcie jest w rzeczywistości zniechęcającym przesłaniem dla potencjalnych migrantów. Problem jest poważny, ponieważ ludzka wolność nigdy nie może stać się symbolem i przesłaniem woli politycznej".

Przepełnione więzienia

Raport zwraca także uwagę na obawy związane z przeludnieniem we włoskich więzieniach, brakiem dostępu do środków alternatywnych wobec zatrzymania oraz wzrostem liczby samobójstw wśród więźniów.

We Włoszech jest ponad 60 tys. więźniów, a dostępnych tylko 46 904 miejsc. Obiekty więzienne często nie są odpowiednie lub w pełni dostępne.

Liczba samobójstw w więzieniu jest niepokojąca: w 2018 r. samobójstwo popełniło 64 osób, w tym 18-latek.

Rzecznik zauważył, że wzrost liczby więźniów nie wynika z większej liczby zatrzymań, ale raczej z mniejszej liczby zwolnień z aresztu.